Η απίστευτη ιστορία της κολόνας που έδωσε το όνομα της στην περιοχή του Κολωνακίου

Η απίστευτη ιστορία της κολόνας που έδωσε το όνομα της στην περιοχή του Κολωνακίου Facebook Twitter
H κολώνα στην Πλατεία Φιλικής Εταιρείας στο Κολωνάκι. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν / LifO
3

Το 1789, χρονιά κατά την οποία ξεσπά η περίφημη Γαλλική Επανάσταση, γίνεται στην Αθήνα ένα πραγματικά παράξενο γεγονός. Για την αποτροπή ενός λοιμού που μάστιζε την Οθωμανική Αυτοκρατορία εκείνη την περίοδο, οι κάτοικοι της πόλης σχηματίζουν μια τελετουργική πομπή που ξεκινά από τα νότια της Ακρόπολης, πιθανότατα από κάποιο εκκλησάκι του Αγίου Χαραλάμπους (προστάτης από την πανούκλα κατά τις χριστιανικές δοξασίες).

Στην αρχή της πορείας ξεχωρίζουν δύο δίδυμα δαμάλια που σέρνουν ένα άροτρο. Πίσω του, κάτοικοι της πόλης κρατούν ένα μεγάλο σκεύος στο οποίο έχουν τοποθετηθεί διάφορα αντικείμενα και επιγραφές, όπου αναγράφονται αναλυτικά οι ασθένειες που απειλούν τους συμπολίτες τους.

Με ρίζες στα αρχαία Βουφόνια, η πανάρχαια τελετή έφτασε μέχρι τα τέλη του 19ου αι. και οι κολόνες που σχετίζονται με την τελετουργία της περιάροσης αποκτούν ξεχωριστές ιαματικές ιδιότητες. Έτσι, οι πολίτες κρεμούν στις εσοχές τους μηνύματα και αντικείμενα που συνδέονται με τις ασθένειές τους, κάτι που σχετίζεται με την αρχαία λατρεία της Βραυρωνίας Αρτέμιδος.

Η πομπή πραγματοποιεί έναν πλήρη κύκλο γύρω από την Αθήνα, περνώντας από συγκεκριμένες αρχαίες κολόνες που αντιπροσωπεύουν σημεία προστασίας της πόλεως, κατέχοντας, σύμφωνα με την παράδοση, θεραπευτικές ιδιότητες, και φτάνει στο τελευταίο ορόσημο, μια κολόνα που βρίσκεται στο σημείο όπου αργότερα (1835) οι Βαυαροί του Όθωνα θα πραγματοποιήσουν εργασίες για τη διάνοιξη της οδού Πειραιώς, όχι μακριά από το σημερινό Γκάζι.

Εκεί ανοίγουν έναν μεγάλο λάκκο, σφάζουν τα δαμάλια και τα θάβουν στη γη μαζί με το άροτρο αλλά και με το σκεύος που περιέχει τα ονόματα των ασθενειών. Αμέσως μετά, η τρύπα στο έδαφος «σφραγίζεται» από την αρχαία κολόνα που παίρνει τον ρόλο του φρουρού για την αποτροπή μιας μελλοντικής απελευθέρωσης του κακού στην πόλη.

Με ρίζες στα αρχαία Βουφόνια, η πανάρχαια τελετή έφτασε μέχρι τα τέλη του 19ου αι. και οι κολόνες που σχετίζονται με την τελετουργία της περιάροσης αποκτούν ξεχωριστές ιαματικές ιδιότητες. Έτσι, οι πολίτες κρεμούν στις εσοχές τους μηνύματα και αντικείμενα που συνδέονται με τις ασθένειές τους, κάτι που σχετίζεται με την αρχαία λατρεία της Βραυρωνίας Αρτέμιδος.

Στις μέρες μας, το κέντρο της πρωτεύουσας φιλοξενεί δύο κολόνες που διαπιστωμένα σχετίζονται με τελετουργικά περιάροσης προηγούμενων αιώνων. Η πρώτη, ρωμαϊκής περιόδου του 2ου μεταχριστιανικού αιώνα, βρίσκεται στην οδό Μισαραλιώτου. Πρόκειται για την κολόνα που χρησιμοποιήθηκε ως σφραγίδα του τάφου των βοδιών κατά την περιάροση του 1789.

Η παλαιότερη θέση ήταν ανάμεσα στο Ηρώδειο και στο θέατρο του Διονύσου. Ο κίονας αυτός «ήταν ανέκαθεν ορατός και αναφέρονται σε αυτόν οι ξένοι περιηγητές που επισκέπτονταν την Ελλάδα τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Αποτελούσε πάντοτε “σημάδι του τόπου”».

Η δεύτερη εντοπίζεται στην πλατεία Φιλικής Εταιρείας, στο Κολωνάκι, σημείο στο οποίο μεταφέρθηκε από τη Δεξαμενή που βρίσκεται δίπλα στο Αδριάνειο Υδραγωγείο. Έδωσε το όνομά της σε ολόκληρη της περιοχή και πρόκειται και εδώ για κολόνα περιάροσης, το τελετουργικό για την οποία πρέπει να έγινε αρκετά χρόνια πριν από το αντίστοιχο του 1789.

Μέχρι πρόσφατα οι Έλληνες κολλούσαν με δύο μπαλίτσες κεριού μία τρίχα ή μία κλωστή από την κάλτσα του ασθενούς του οποίου επεδίωκαν τη θεραπεία.

Αθήνα
3

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

σχόλια

2 σχόλια
Αντίθετα με την διαδεμόνη άποψη η ιστορία που αναφέρεται δεν είναι υπεύθυνη για την ονομασία του Κολωνακίου. Στο Λεξικό LIDDELL & SCOTT Η κολώνη, κολωνός, κολωνία αναφέρονται ως: επιτύμβιος λόφος, τύμβος, ανάχωμα http://stephanus.tlg.uci.edu/lsj/#eid=60572&context=lsj&action=hw-list-clickΌμως σύμφωνα με τον Αθηναγόρα Ελευθέριο αρχικώς το ύδωρ ελέγετο κολητικό και τοπωνύμια της ρίζας κολ αναφέρονται σε πετρώδεις,ένυδρους λόφους:Κολωνία: χωριό της Β. ΗπείρουΚολωνιάτες: στην Ήπειρο κοντά στην ΑετορράχηΚολωνίς: Νήσος μικρά απέναντι της εν Αργολίδι Ερμιόνης, η σημερινή Σπετσοπούλα.Κολωναί: Πόλις της Τροίας. Κολώνη: Ακρωτήριον της Βιθυνίας πλησίον του Ρήβα ποταμού επί του Ευξείνου Πόντου.Κολωνός : Περιφέρεια των Αθηνών έλαβε το όνομα από την αφθονία των υδάτων.Κολωνός: Λόφος της Αττικής στη Δυτική πλευρά της Αγοράς κοντά στο Θησείο.Κολωνάκι Θηβών: με μυκηναϊκό νεκροταφείο στον λόφο του.Κολώνα : Ακρωτήριο της Άνδρου μεταξύ Γαυρίου και Μπατσί, Ακρωτήριο της Κύθνου με διάσημη παραλία, Ακρωτήριο στην ΒΔ Αίγινα, Ακρωτήριο Νότια στην ΣάμοΚολωνία: πόλις στην Γερμανία διάσημη για το άρωμά της ( Kölnisch Wasser= το ύδωρ της κολωνίας) Η γνωστή κολώνια.Κολωνάκι Αθηνών: Λόφος Δεξαμενής Αδριάνειου Υδραγωγείου
Για να στο μπερδέψω λίγο περισσότερο η κολώνα που είναι σήμερα στην πλατεία Κολωνακίου ήταν μέχρι το 1938 δίπλα στο Αδριανειο Υδραγωγείο (Δεξαμενή) και μεταφέρθηκε μετά από σχετική ανάπλαση.Από το Αδριανειο Υδραγωγείο έπινε νερό η Αθήνα μεχρι την καθιέρωση του σύγχρονου δικτύου ύδρευσης. Στην απόληξη της Καποδιστρίου λίγο πριν βγεις Κύμης (από Χαλάνδρι προς Γαλάτσι) μπορεί κάποιος να δει τμήμα του αγωγού καθώς και τα επ' αυτού μονδερνα εκφρασματα τέχνης (γκράφιτι και ταγκαρισματα).
Οι κολώνες-κίονες είχαν από πάντα αποτροπαϊκό - λατρευτικό χαρακτήρα σ' αυτή τη γωνιά του κόσμου.Από την πύλη των λεόντων στις Μυκήνες όπου δυο λιοντάρια φυλάνε έναν κίονα στη μέση ως τα ανωτέρω εκτεθέντα από τον αρθρογράφο.Στο έτος 1759 ο αγάς Τζισταράκης, Οθωμανός διοικητής της Αθήνας, θέλοντας οικοδομικό υλικό για το φερώνυμο τζαμί που βρίσκεται ακόμα στην πλατεία Μοναστηρακίου κατεδάφισε και ασβεστοποίησε μία κολώνα, είτε από την παρακείμενη βιβλιοθήκη του Αδριανού είτε από το ναό του Ολυμπίου Διός. Οι κάτοικοι πίστεψαν ότι η επιδημία πανώλης που ξέσπασε μετά οφειλόταν στα πνεύματα που απελευθερώθηκαν από την κατεδάφιση της κολώνας. Αυτό δεν ήταν μια λαϊκή πρόληψη αλλά έγινε δεκτό από την Υψηλή Πύλη και οδήγησε στην απομάκρυνση του αγά Τζισταράκη από τη θέση του βοεβόδα της Αθήνας.[Η απομάκρυνση του Τζισταράκη έφερε, δυστυχώς για τους Αθηναίους, αλλαγές στην πόλη: η Αθήνα κατέστη μαλικιανές, δηλαδή φορολογικό οικόπεδο προς ενοικίαση, και έφερε σε αυτή τον άρχοντα που επρόκειτο να ερημώσει την πόλη σε σημείο που αυτή να τρομάζει τους περιηγητές που την επισκέφθηκαν λίγο πριν ή και μετά την απελευθέρωση. Ο Χατζή Αλή Χασεκής έκλεψε, φορολόγησε, ραδιούργησε, δολοπλόκησε, φυλάκισε, σκότωσε, ερήμωσε, γκρέμισε, βασάνισε. Έχτισε δε τείχος με το οποίο κράτησε μέσα τους υπερφορολογημένους Αθηναίους οι οποίοι φεύγαν κρυφά για να γλιτώσουν τους φόρους που επέβαλε.]