Το ελληνικό italo-disco στα '80s: 10+1 tracks που αξίζει να θυμηθείτε

Το ελληνικό italo-disco στα '80s: 10+1 tracks που αξίζει να θυμηθείτε Facebook Twitter
Το italo είναι λίγο ασαφές σαν genre. Οπωσδήποτε αποτελεί μια μετεξέλιξη της disco των seventies και οπωσδήποτε καλύπτεται από την ευρωπαϊκή disco παράδοση. Πρόκειται, φυσικά, για το πιο ισχυρό παρακλάδι της χορευτικής μουσικής της δεκαετίας του ’80.
4

Βρέθηκα σε δύο πάρτι τον τελευταίο μήνα και στα δύο άκουσα ελληνικό italo. Δεν παραξενεύτηκα, απλώς γούσταρα! Και εννοώ το greek italo που πρωταγωνιστούσε και στα ευρωπαϊκά φλόρια, στα χρόνια του ’80, και όχι τις «καρέκλες» που ηχογραφούσε την ίδια εποχή το ελαφρολαϊκό στερέωμα (Λίτσα Διαμάντη, Μαρινέλλα, Χριστιάνα κ.ά.). Όλα έχουν επιστρέψει –είναι αλήθεια αυτό– αν και, προσωπικώς, πάντα αναρωτιόμουν, και αναρωτιέμαι δηλαδή, αν μας έλειψε ποτέ το italo, αφού δεν θυμάμαι φάση της μουσικής ζωής που να μην ακούγεται το “Lost in the night” ή το “Talk about love”.

Το italo είναι λίγο ασαφές σαν genre. Οπωσδήποτε αποτελεί μια μετεξέλιξη της disco των seventies και οπωσδήποτε καλύπτεται από την ευρωπαϊκή disco παράδοση (βασικά την ιταλική και την κεντροευρωπαϊκή). Πρόκειται, φυσικά, για το πιο ισχυρό παρακλάδι της χορευτικής μουσικής της δεκαετίας του ’80 –που ήταν ενίοτε instrumental– και που επινοήθηκε ως όρος, όπως συχνά συμβαίνει, για καθαρά εμπορικούς λόγους. Βασική φόρμα του; Το 12ιντσο maxi-single.

 

Το πράγμα μάλλον ξεκινάει από την παλιά Δυτική Γερμανία και την εταιρεία ZYX Records του Bernhard Mikulski. Ήταν 1982 όταν σκάει το 12ιντσο “Girl on me” των Ιταλών Amin-Peck, το οποίο παρουσιάζεται στο γερμανικό cover, από τον Mikulski, ως “original italo disco” – αυθεντικό ντίσκο από την Ιταλία. Τι πιο απλό και αληθινό; Αυτό ήταν! Σιγά-σιγά ο όρος καθιερώθηκε, και όταν την επόμενη χρονιά (1983) ο Mikulski κυκλοφορεί το double LP “The Best of Italo-Disco” (με εκτεταμένα dance tracks των Flowchart, Funk Machine, Advance, Steel Mind, Amin-Peck, Mito και Bob Salton), όλοι οι επαγγελματίες της διασκέδασης ήξεραν πια τι μουσική έπρεπε να επιλέξουν για τις πίστες, και πώς ακριβώς να τις ζητήσουν.

Το ελληνικό italo-disco αναπτύχθηκε στα χρόνια του '80 και σχεδόν αμέσως βρήκε 12ιντση διέξοδο στα κλαμπ και τις ντίσκο της εποχής, στηριζόμενο στα αναλογικά keyboards, τις ισχυρές basslines και τα αγγλικά φωνητικά. Τριάντα χρόνια μετά πολλά απ' αυτά τα tracks ακούγονται απείραχτα από το χρόνο.

Οι ρίζες του italo βρίσκονται βαθιά στα ιταλικά χορευτικά και disco γκρουπ του δεύτερου μισού των seventies, που είχαν πάρει το rebound από τα «σκληρά» αμερικανικά, μετατρέποντας τον ήχο τους σε κάτι περισσότερο φωτεινό και μεσογειακό. Πιο πιασάρικες μελωδίες, κύματα αναλογικών (εννοείται) keyboards, ακμαίες μπάσες συνθοσλαπιές, φωνές πειραγμένες και περασμένες μέσα από vocoder κ.λπ. Στοιχεία πρώιμου italo συναντάμε στους Daniel Sentacruz Ensemble (“Uffa domani è lunedì”), στους Chrisma ή και Krisma (πίσω από τους οποίους βρισκόταν ο αείμνηστος Νίκος Παπαθανασίου, αδελφός του Vangelis), στους πολύ γνωστούς στην Ελλάδα (και ελέω Φλωρινιώτη) La Bionda, στις παραγωγές του Giorgio Moroder κ.ά.

Μπορεί το italo να υπονοεί φυσικά την ιταλική disco των 80s, όμως italo θα ηχογραφήσουν στην πορεία όλοι οι λαοί του κόσμου, προσθέτοντας ή αφαιρώντας από τις βασικές ιταλικές γραμμές. Συχνά, βεβαίως, το είδος συγχέεται με το electro-pop, την synth-pop κ.λπ. και ίσως όχι άδικα, αφού τις πιο πολλές φορές οι διαφορές(;) έχουν αμβλυνθεί – γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο στο italo συμπεριλαμβάνονται κομμάτια γραμμένα ακόμη και πριν το ’82.

Το ελληνικό italo-disco στα '80s: 10+1 tracks που αξίζει να θυμηθείτε Facebook Twitter

Εννοείται πως και στην Ελλάδα ακολουθήθηκε πάραυτα η ίδια αισθητική γραμμή, καθώς ακόμη και major labels (ΕΜΙ, CBS, Polydor...) επένδυσαν στο στυλ, μαζί με μια κύρια ανεξάρτητη ετικέτα (και άλλες δευτερεύουσες) την Sakkaris Records. O Sakkaris δεν έριξε στην αγορά μόνο Righeira, Gary Low (Ιταλός ήταν), Tony Esposito και Radiorama, αλλά άρχισε να δίνει βήμα και σε Έλληνες καλλιτέχνες όπως στην πολιτογραφημένη Ελληνίδα, αλλά Ιταλίδα στην καταγωγή Vanna Marr (ήταν η Gelsomina των seventies), στην Σάντυ Πολίτη ή στον Alex C (ο Αλέξης Παπαλάμπρου από τους ροκάδες Schmetterling).

Εκείνο που πρέπει να σημειωθεί είναι πως τα ελληνικά italo-disco γκρουπ (και οι καλλιτέχνες) δεν έχαιραν καμίας εκτίμησης στο ντόπιο new wave/electro-pop κύκλωμα των eighties, αφού οι περισσότεροι που άκουγαν τα πιο «ψαγμένα» στυλ, τα είχαν γραμμένα. Κακώς, εννοείται. Δεν χρειάζεται να προσθέσω πως και σε επίπεδο δισκοκριτικής (στα περιοδικά του ’80) κανένα απ’ αυτά τα τραγούδια (και τα γκρουπ) δεν ξεπερνούσε τη βάση, ενώ είναι απορίας άξιον ποιοι ήταν εκείνοι που τα άκουγαν τελικά – αφού οι ντισκόβιοι της εποχής προτιμούσαν τα ξένα ονόματα και όχι τα ελληνικά (εκτός κι αν δεν ήξεραν γιατί συνέβαινε κι αυτό). Σήμερα, πάντως, όλα αυτά τα tracks παίρνουν την εκδίκησή τους στα πάρτι και στο YouTube, κι αυτό κάτι δείχνει.

Σημειώστε μερικά ακόμη ονόματα (και τα αντίστοιχα τραγούδια), πριν πάμε στην εντεκάδα. Greek-italo λοιπόν, με τις όποιες ένθεν κι ένθεν διαφοροποιήσεις, κατέγραψαν: η Sigma Fay (Ευτυχία Αθανίτη) με το “You’re the drug in my life” [IT. CGD, 1983], οι Ωρίωνες με το “Lady C” [Music-Box, 1984], οι Dreamer & the Full Moon με το “Mosquito night” [EMI, 1984], οι Anno Domini με το “Singing in the night” [Famous Music, 1985], οι Bang! με το “Run for your love” [Polydor, 1985], οι Cinema με το “Lonely without you” [RIA, 1985], οι Eva and Friends με το “You’re all alone” [Eva Records, 1986], οι Camouflage με το “Maybe” [Atlantis, 1986], οι Sunday Club με το “Voices” [Virgin, 1986], οι Digital View με το “Moonshines” [WEA, 1986], ο Dimitri με το “Remember me Pauline” [RIA, 1987] κ.ά.

Θυμόμαστε 10+1 καταξιωμένα ελληνικά italo-disco ξεκινώντας από μια μεγάλη (άγνωστη εν πολλοίς) έκπληξη!

1. ADOLF STERN: More… I like it [IT. Ciao, 1979]

Το ελληνικό italo-disco στα '80s: 10+1 tracks που αξίζει να θυμηθείτε Facebook Twitter

O Γιώργος Πεντζίκης (από τους sixties Pacifics, Fratelli, και την seventies Loukas Sideras Band) όπως και ο Νίκος Παπαθανασίου βρίσκονταν πίσω από αυτό το pre-italo project που άκουγε στο όνομα Adolf Stern (από το όνομα ενός Γερμανού ιστορικού και ποιητή). Οι Adolf Stern, που είχαν την έδρα τους στην Ιταλία, ηχογραφούν ένα 7ιντσο το 1979 με τα κομμάτια να τα υπογράφει κάποιος Zoroaster. Περιττό να πω πως το “More… I like it” είναι καταπληκτικό. Όλες οι βάσεις του italo, πριν το italo, βρίσκονται εδώ.

2. BIG ALICE: I miss you (Lost in pain) [CBS, 1983]

Το ελληνικό italo-disco στα '80s: 10+1 tracks που αξίζει να θυμηθείτε Facebook Twitter

 

Είναι η long maxi-single version του “I miss you” σε remix από τους Pierro (Ravini) και Νίκο Λαβράνο. Επηρεασμένο από τη μπασογραμμή του “Lovin’ livin’ and givin’” (1978) της Diana Ross, οι Big Alice (alter-ego του Κώστα Μπίγαλη) συντάσσουν ένα δυνατό track, που ακούστηκε πολύ και στο εξωτερικό. Πλήρης η ενορχήστρωση από τους Κώστα Μπίγαλη και Μάκη Τσιλίφη.

3. VANNA MARR: I want your… [Sakkaris, 1983]

Το ελληνικό italo-disco στα '80s: 10+1 tracks που αξίζει να θυμηθείτε Facebook Twitter

 

Κλασικό italo, με πλείστα όσα funky vibes, από μια Ιταλίδα τραγουδίστρια, την Vanna Marr (άλλως Gelsomina) με καριέρα στην Ελλάδα. H Gelsomina ξεκίνησε από την παρέα του Tony Pinelli, στα late sixties, διασχίζοντας έκτοτε τις δεκαετίες.

4. COSTAS CHARITODIPLOMENOS: Lost in the night [EMI, 1984]

Το ελληνικό italo-disco στα '80s: 10+1 tracks που αξίζει να θυμηθείτε Facebook Twitter

 

Φοβερό hit του Χαριτοδιπλωμένου σε στίχους της Vanna Marr, που αν και ήταν επηρεασμένο από την μπασογραμμή του “Big in Japan” των Alphaville το έσβηνε στις πίστες, γιατί ήταν καλύτερο! Πολύ ωραία η δουλειά στα σύνθια και τις κιθάρες (πενιές πρώτες!) και με ωραία πίσω φωνητικά από τους Τσάρλι Πασχαλίδη, Vanna Marr και Μαντώ, το “Lost in the night” είναι πλέον κλασικό.

5. SCRAPTOWN: Viva Sahara [Virgin, 1984]

Το ελληνικό italo-disco στα '80s: 10+1 tracks που αξίζει να θυμηθείτε Facebook Twitter

 

Σπουδαία μπάντα οι Scraptown – όσοι έχουν ακούσει με προσοχή το πρώτο LP τους, που ρίχνει ηχητικά (ηχητικά λέω) ακόμη και στους UB40, ξέρουν... Ο Μιχάλης Ρακιντζής και όλοι οι υπόλοιποι συμπαραστάτες (Τίμος Παπασωκράτης πλήκτρα, Βασίλης Δερτιλής κι άλλα πλήκτρα, Βασίλης Παπασωκράτης sax, Βασίλης Γούναρης μπάσο, Γρηγόρης Μελάκης ντραμς) σ’ ένα τραγούδι που ακούστηκε πολύ «μέσα», όπως και «έξω» (στην Ιταλία κυρίως – πού αλλού;).

6. ΗΔΥΛΗ ΤΣΑΛΙΚΗ: Jazzburger [Δισκογραφικός Συνεταιρισμός Καλλιτεχνών, 1984]

Το ελληνικό italo-disco στα '80s: 10+1 tracks που αξίζει να θυμηθείτε Facebook Twitter

 

Αναπάντεχο άκουσμα, από μια τραγουδοποιό που είχε εντυπωσιάσει τους πάντες στους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού (του Μάνου Χατζιδάκι) στην Κέρκυρα το 1981 και που είχε κάνει την έξοχη jazz-funk «Αυταπάτη» το 1983. Σε μουσική Λουκά Θάνου και στίχους Λιάνας Θάνου, η Ηδύλη Τσαλίκη ίπταται στο άψογο “Jazzburger” πάνω από στρώματα cheesy θα-τα-λέγαμε-σήμερα keyboards. Βοηθούν οι Στέφανος Κορκολής και David Grunstein.

7. MARIANA: Talk about love [EMI, 1985]

Το ελληνικό italo-disco στα '80s: 10+1 tracks που αξίζει να θυμηθείτε Facebook Twitter

 

Η Mariana είναι φυσικά η Μαριάννα Ευστρατίου, που είχε τραγουδήσει στην «Πορνογραφία» (1982) του Μάνου Χατζιδάκι, που είχε κάνει φωνητικά στα «Τραπεζάκια Έξω» (1983) του Διονύση Σαββόπουλου και που αργότερα θα τραγουδούσε και στη Eurovision. Το 1985, η Μαριάννα θα πει το “Talk about love” (των Χαριτοδιπλωμένου και Δερτιλή) καταγράφοντας ένα ακόμη διαχρονικό hit. Ωραία κοσμοπολίτικη «καρέκλα», για τρελές στροφές.

8. MANDY: Fill Me Up [CBS, 1985]

Το ελληνικό italo-disco στα '80s: 10+1 tracks που αξίζει να θυμηθείτε Facebook Twitter

 

Το ότι η Μαντώ έχει φωνάρα δεν το αμφισβήτησε ποτέ κανείς. Στο “Fill me up” (ξανά παραγωγή των Χαριτοδιπλωμένου και Δερτιλή) ανεβαίνει ψηλά και ιταλο-ροκάρει – ενίοτε αγρίως.

9. TRANSPORT: Computer world [Papa’s Studio Record’s, 1985]

Το ελληνικό italo-disco στα '80s: 10+1 tracks που αξίζει να θυμηθείτε Facebook Twitter

 

Ίσως το πιο σπάνιο LP του greek italo να είναι το “Just a Dream” των Transport. Πολλοί το ψάχνουν, λίγοι το έχουν. Από ’κει είναι το ωραίο “Computer world”, που ελάχιστοι θα το θυμούνται από τότε.

10. ALEX C: Tonight all night [Sakkaris, 1986]

Το ελληνικό italo-disco στα '80s: 10+1 tracks που αξίζει να θυμηθείτε Facebook Twitter

 

Από τα πιο χαρακτηριστικά και εντελώς πιστά greek italo-disco, το “Tonight all night” του Alex C (Αλέξης Παπαλάμπρου), δηλαδή των M.Boules & B.Tounda, εκτιμήθηκε δεόντως και στη Γερμανία, αφού τυπώθηκε από την ZYX – και αυτό λέει πολλά. Σε παραγωγή των Κώστα Χαριτοδιπλωμένου και Piero Ravini, το “Tonight all night” έχει τον τρόπο να σε παρασύρει.

11. PALMER: Computer guy [EVA and L.A., 1986]

Το ελληνικό italo-disco στα '80s: 10+1 tracks που αξίζει να θυμηθείτε Facebook Twitter

 

Ίσως το πιο θρυλικό ελληνικό italo να είναι το “Computer guy” των Palmer-Βασιλειάδη-Δερτιλή, που μοιάζει κάποιες φορές να μην έχει όμοιό του! Εκπληκτικό! Εντελώς δικαιολογημένος ο μύθος του (τα σύνθια ζωγραφίζουν και η μπασογραμμή σε λιώνει) και χαλάλι τα λεφτά τού original 12ιντσου, αφού κάποτε πουλιόταν πάνω από 300 ευρώ – τώρα έχει πέσει. Βοήθησε και η περσινή επανέκδοση βεβαίως.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο LIFO.gr το 2015.

Μουσική
4

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

30 χρόνια μετά τον θάνατό του Κερτ Κόμπειν, δημοσιεύονται για πρώτη φορά ανέκδοτες οικογενειακές φωτογραφίες του

Μουσική / 30 χρόνια μετά: Ο Κερτ, η Κόρτνεϊ και η κόρη τους σε ανέκδοτες οικογενειακές φωτογραφίες

Πριν από τριάντα χρόνια ξεκίνησε η μεταθανάτια ζωή του αυτόχειρα ροκ σταρ, κατά την οποία η φήμη, η επιρροή και το νόημα των τραγουδιών του αποκτούν όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις.
THE LIFO TEAM
Μαουρίτσιο Πολίνι (1942-2024): Οι μεγάλες ηχογραφήσεις ενός θρυλικού πιανίστα της εποχής μας

Απώλειες / Μαουρίτσιο Πολίνι (1942-2024): Οι μεγάλες ηχογραφήσεις ενός θρυλικού πιανίστα της εποχής μας

Ο Ιταλός πιανίστας που καθόρισε τον μοντερνισμό, με σειρά ηχογραφήσεων έργων των Μπετόβεν και Σοπέν που σήμερα θεωρούνται κλασικές, πέθανε στα 82 του χρόνια.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το Μυστήριο 100 –Τα Ιερά Τραγούδια: Μια μουσική παράσταση για την Εαρινή Ισημερία

LiFO X 2023 ΕΛΕVΣΙΣ / Μυστήριο 100 – Τα Ιερά Τραγούδια: Μια μουσική παράσταση για την Εαρινή Ισημερία

Το «Μυστήριο 100 – Τα Ιερά Τραγούδια» εστιάζει στα παραδοσιακά δρώμενα και τις τελετουργίες στην ελληνική μουσική και χορευτική παράδοση. Την επιστημονική και καλλιτεχνική επιμέλεια έχει ο Λάμπρος Λιάβας, καθηγητής Εθνομουσικολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
THE LIFO TEAM
Μια βραδιά με τα τραγούδια της Σωτηρίας Μπέλλου

Μουσική / Τα τραγούδια της Σωτηρίας συγκινούν ένα νέο κοινό

Μικρές ιστορίες που κυλάνε σαν νερό, μια φωνή που πατάει στη Μπέλλου χωρίς να τη μιμείται, κόσμος που δακρύζει ή κρατάει τον ρυθμό με το πόδι του. Ένας θρύλος είναι ζωντανός μπροστά μας χάρη στη Χριστίνα Μαξούρη, στη σκηνή του ΠΛΥΦΑ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Cutthroat

Μουσική / Το νοσταλγικό ραπ των Θεσσαλονικιών Cutthroat

Μια κολεκτίβα νέων καλλιτεχνών που πιστεύει πως η προώθηση της μουσικής ήταν πιο αποτελεσματική μέσω του Myspace και όταν τα CD μοιράζονταν χέρι με χέρι μόλις κυκλοφόρησε το «Perfect Blue», ένα ραπ άλμπουμ εμπνευσμένο από τα καρτούν και τα παιχνίδια των '90s και των '00s.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΤΑΤΣΗΣ
CHECK 10 χρόνια σκοτεινών και χορευτικών ηλεκτρονικών ήχων από την Bedouin Records

Μουσική / 10 χρόνια σκοτεινών και χορευτικών ηλεκτρονικών ήχων από την Bedouin Records

Μια κουβέντα με τον Salem Rashid Skourlis, τον ιδρυτή της ανεξάρτητης δισκογραφικής εταιρείας ακραίου και ambient ηλεκτρονικού ήχου, έναν Έλληνα που ζει μεταξύ Τόκιο και Μπανγκόκ και διαπρέπει στο εξωτερικό.
ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΠΑ
Κ.atou: «Kάποιοι χαλάνε λεφτά για να βγουν έξω ένα βράδυ, μην τους το χαλάς»

Οι Αθηναίοι / Κ.atou: «Kάποιοι ξοδεύουν λεφτά για να βγουν έξω ένα βράδυ, μην τους το χαλάς»

Η DJ που έχει δει στο Ντιτρόιτ να ακούνε το set της δυο κουνέλια έμαθε πρόσφατα τι πάει να πει «τέκνο με κ», ενώ η πόλη που πιστεύει ότι έχει την καλύτερη ηλεκτρονική σκηνή τώρα δεν είναι το Βερολίνο. Έχοντας ταξιδέψει σε τόσα μέρη, είναι χαρούμενη που ζει στην Αθήνα, αλλά δεν μπορεί να μείνει στο κέντρο της.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ

σχόλια

4 σχόλια
Kατ' αρχάς, πολύ ωραίο άρθρο, συγχαρητήρια.!Δύο μικρά σχόλια: α) νομίζω ότι σε κάποια σημεία του κειμένου μπαίνει καταχρηστικά ο όρος italo-disco / italo ενώ θα έπρεπε να είναι euro-discο ή ακόμη post-disco, αλλά επειδή είναι too much sub-genre το ξεπερνάμε χαλαρά, και αφήνουμε την βελόνα να μας δονεί!β) Για να σχεδιάσει ο μακετίστας –δεν υπήρχε ακόμη ο γενικότερος όρος «γραφίστας»– το εξώφυλλο του "Computer Guy" των Palmer, κατέτρεψε το front cover του LP των Survivor "Caught In The Game" (1983)... Aκόμη έχω τον δίσκο στην δισκοθήκη μου, χωρίς την εμπρόσθια όψη του!Mπράβο Φώντα για το άρθρο.
Ήμουν σχεδόν ερωτευμένος με το Talk about love της Μαριάνας, ήταν κάτι πολυ ξεσηκωτικό για τα παιδικά μου αυτιά. (Ακόμα μου αρέσει, ομολογώ, περισσότερο ως νοσταλγία).
Ως νέοι της δεκαετίας '80 τα ακούγαμε συχνά. Άλλος πολύ, άλλος λίγο ανάλογα τον μουσικό προσανατολισμό του (Ροκ ή Ποπ). Αυτό που είναι σίγουρο όμως είναι ότι πολλοί αγνοούσαν οτι τα συγκεκριμένα κομμάτια ήταν Ελληνικές δημιουργίες. Από ένα πρόχειρο γκάλοπ σε φίλους συνομήλικούς μου φαίνεται οτι ακόμα το αγνοούν.