Φαντασία: η αξεπέραστη ταινία του Γουόλτ Ντίσνεϊ που άλλαξε την ιστορία του animation

Φαντασία: η αξεπέραστη ταινία του Γουόλτ Ντίσνεϊ που άλλαξε την ιστορία του animation Facebook Twitter
Η Φαντασία δεν έμοιαζε με τίποτε άλλο που είχε προηγηθεί μέχρι τότε.
0

Με αφορμή τη φθίνουσα δημοτικότητα του αγαπημένου του Μίκυ Μάους, ο Γουόλτ Ντίσνεϊ βρήκε την ευκαιρία να βάλει με μεγαλοπρέπεια τη σφραγίδα του στο κινούμενο σχέδιο, ένα είδος που ούτως ή άλλως είχε εξακοντίσει σε τρομακτικά ύψη δημιουργικότητας και πρωτοτυπίας.

Η Φαντασία δεν έμοιαζε με τίποτε άλλο που είχε προηγηθεί μέχρι τότε. Βλέποντας το κόστος παραγωγής του Sorcerer's Apprentice, με ήρωα τον Μίκυ, σε κλασσική μουσική υπόκρουση (μια ασυνήθιστη επιλογή), να αυξάνει δυσανάλογα προς τη συνηθισμένη διατίμηση των ταινιών μικρού μήκους που σκάρωνε κάτω από την ομπρέλα των Silly Symphonies, αποφάσισε να το συμπεριλάβει σε ένα ακόμη ασχημάτιστο σπονδυλωτό του όραμα, πάντα με συνοδεία κλασσικών κομματιών. Έπεισε τον Λέοπολντ Στοκόφσκι να διευθύνει την ορχήστρα της Φιλαδέλφειας (αν και στην ταινία ένας άλλος ενορχηστρωτής κρατούσε το μπατόν και εισήγαγε διαδοχικά τα κεφάλαια) και έδωσε εντολή στα «τσακάλια» του, τους αφοσιωμένους animators που εργάζονταν νυχθημερόν, να δώσουν τον καλύτερο τους εαυτό σε ένα σχέδιο που ξέφευγε από τα συνηθισμένα. Επειδή το βίτσιο του Ντίσνεϊ ήταν να ξεπερνάει τον εαυτό του βάζοντας ψηλά τον πήχη, έδωσε μεγάλη σημασία στον ήχο, καθώς το πάντρεμα της «ποιοτικής» κλασσικής μουσικής με τα «λαϊκά» καρτούν δεν είχε ξαναγίνει στο παρελθόν - τουλάχιστον όχι σε τέτοια κλίμακα. Το ηχητικό σύστημα που παρήγγειλε κόστισε πάνω από 200 χιλιάδες δολάρια, μια περιουσία για τα προπολεμικά δεδομένα. Ο Ντίσνεϊ θέλησε να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση στον θεατή πως ακούει μια ζωντανή ορχήστρα στην αίθουσα και οι ηχολήπτες πέτυχαν σε μεγάλο βαθμό το ποθούμενο αποτέλεσμα, εγγράφοντας σε πολλαπλά κανάλια, κάνοντας overdubs και ελαττώνοντας θορύβους και φυσήματα. Οι εφευρέσεις αυτές, που αποτυπωμένες στην ηχητική μπάντα γέννησαν ένα στερεοφωνικό surround σύστημα που βαφτίστηκε «fantasound», ήταν πρωτότυπες και ριζοσπαστικές, αποτέλεσαν δε τη βάση για την εξέλιξη των ηχογραφήσεων που θα ακολουθούσαν πολύ αργότερα, στο σινεμά αλλά κυρίως στη δισκογραφία.

Μετά τον θάνατο και του τελευταίου Ντίσνεϊ στην εταιρεία, κανένα πλάνο για συνέχεια, προσθήκη ή υποσημείωση στη Φαντασία δεν έχει ανακοινωθεί.

Αυτή η υπερφιλόδοξη «κουρελού» υψηλής πιστότητας και σχεδιασμού που αψηφούσε κάθε κατηγορία, καθώς απευθυνόταν εξίσου στα παιδιά και τους ενήλικες, τους σινεφίλ και τους μελομανείς, τους αστούς και την επαρχία, έκανε πρεμιέρα το Νοέμβριο του 1940, σε επιλεγμένες και αποκλειστικές προβολές, το λεγόμενο roadshow που κάποτε προϋπάντιζε μια ταινία-γεγονός, συνήθως σε διακεκριμένα κινηματοθέατρα. Οι κριτικές ήταν εξαιρετικά θετικές στο σύνολο τους, αλλά το φιλμ δεν είχε καριέρα στην Ευρώπη, καθώς η συγκυρία ήταν δραματικά αρνητικά: ο πόλεμος είχε ήδη ξεσπάσει και το ευρωπαϊκό κοινό έμελλε να δει τη Φαντασία, όπως και τις περισσότερες αμερικανικές ταινίες μετά το 1945. Η RKO που έλεγχε αρκετές αίθουσες είχε ενστάσεις ως προς τη φύση και τη μεγάλη διάρκεια του φιλμ, που ξεπερνούσε τις 2 ώρες, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται στο αναγκαστικό διάλειμμα. Τα χρήματα που ξοδεύτηκαν (πάνω από 2 εκατομμύρια δολάρια) η Φαντασία δεν τα έβγαλε στην πρώτη προβολή και την πρώτη επανέκδοση της.

Ακολούθησαν πολλές στις επόμενες δεκαετίες και τελικά, μαζί με τις εισπράξεις της Ευρώπης και τα έσοδα από το home entertainment, το στοίχημα του Ντίσνεϊ καρποφόρησε. Το επόμενο μεγάλο χτύπημα του μάστορα του κινουμένου σχεδίου ήταν η υλοποίηση της πρώτης Disneyland στην Καλιφόρνια, αλλά το magnum opus του παραμένει η κατά βάση ανομοιογενής, ενίοτε κιτς και υπερβολική, αλλά συχνότατα ιδιοφυής συρραφή διαφορετικών ιστοριών, από τη Νύχτα στο Φαλακρό Βουνό μέχρι τους ιπποπόταμους που χορεύουν σα μπαλαρίνες με μια σειρά από χαρακτήρες που το μόνο τους κοινό ήταν η αχαλίνωτη φαντασία των σχεδιαστών και φυσικά η κλασσική μουσική υπόκρουση.

Φαντασία: η αξεπέραστη ταινία του Γουόλτ Ντίσνεϊ που άλλαξε την ιστορία του animation Facebook Twitter
Το βίτσιο του Ντίσνεϊ ήταν να ξεπερνάει τον εαυτό του βάζοντας ψηλά τον πήχη.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στις ΗΠΑ, στις αρχές της δεκαετίας του '30, ο Σεργκέι Αϊζενστάιν είχε εξάρει την τελειομανία του Ντίσνεϊ σε ότι κι αν καταπιανόταν, τη φορμαλιστική, πρωτεϊκή δύναμη των σκίτσων του και κυρίως την ικανότητά του να προκαλεί έκσταση στις μάζες, και να τις τροφοδοτεί με αρχέτυπα που γέμιζαν την ανθρώπινη ψυχή. Η Φαντασία ήταν ίσως η απάντηση του Αμερικανού πρωτοπόρου στους επαίνους του μεγάλου Ρώσου κινηματογραφιστή (και θεωρητικού). Παρά τις πρακτικές δυσκολίες και την απολογητική στάση του Ντίσνεϊ για τις χαμένες ευκαιρίες στις λεπτομέρειες που θα μπορούσαν να είχαν γίνει ακόμη καλύτερες, ο ίδιος δεν μπόρεσε ποτέ να ξεπεράσει το στάνταρ που έθεσε. Πού να το φανταζόταν αυτό το βασικά συντηρητικό συμπίλημα υπερκαπιταλιστή επιχειρηματία και ασυμβίβαστου καλλιτέχνη, πως ένα νεόκοπο κοινό, κυρίως από ανήσυχους φοιτητές, θα έβλεπαν την ταινία στην επανέκδοση στις αίθουσες το 1969, και θα την άκουγε κανονικά, κάτω από την επήρεια ψυχοτροπικών ουσιών! Η έκσταση, που έλεγε και ο Σεργκέι...

Ακριβώς 60 χρόνια αργότερα, ο ανιψιός του, ο Ρόι Ντίσνεϊ (που του έμοιαζε πολύ στην εμφάνιση αλλά όχι και στο drive) έπεισε το αφεντικό του στα Disney Studios, τον Μάικλ Άισνερ, να ολοκληρώσουν μια ιδέα που σιγοψηνόταν από το 1974, για ένα εξίσου πρωτοποριακό sequel της Φαντασίας. Η Φαντασία 2000 καινοτόμησε ως προς τον συνδυασμό του ψηφιακού σχεδίου με το παραδοσιακό χειροποίητο, αλλά της έλειπε η μαγεία και το κάτι παραπάνω, ή το κάπου παραπέρα από την εποχή. Βαδίζοντας πάνω σε μια παλιομοδίτικη λογική (και αναγκαστικά πάνω στα μονοπάτια του original) η ταινία ακολούθησε την ίδια σπονδυλωτή δομή, με προσωπικότητες όπως ο Κουίνσι Τζόουνς, η Άντζελα Λάντσμπερι και ο Στιβ Μάρτιν στο σύντομο ρόλο του εισηγητή της κάθε μουσικο-κινηματογραφικής ενότητας. Το σκετς της Γαλάζιας Ραψωδίας, ένας σβέλτος, δαιμονιωδώς μονταρισμένος φόρος τιμής στο ύφος του illustrator Αλ Χίρσφελντ, ξεχώριζε αισθητά από το faux μελό και τη βεβιασμένη κωμικότητα της όλης υπόθεσης.

Οι εισπράξεις δεν χτύπησαν κόκκινο, γιατί οι προβολές κυρίως σε IMAX αίθουσες δεν εξασφάλιζαν την χωρητικότητα που απαιτείτο για την απόσβεση. Βλέποντας τις πενιχρές επιδόσεις, ο Άισνερ χαρακτήρισε την ταινία μια «τρέλα του Ρόι», και τον ίδιο ατάλαντο. Μετά τον θάνατο και του τελευταίου Ντίσνεϊ στην εταιρεία, κανένα πλάνο για συνέχεια, προσθήκη ή υποσημείωση στη Φαντασία δεν έχει ανακοινωθεί.

Δείτε φωτογραφίες από το αριστούργημα της Ντίσνεϊ

Φαντασία: η αξεπέραστη ταινία του Γουόλτ Ντίσνεϊ που άλλαξε την ιστορία του animation Facebook Twitter
Φαντασία: η αξεπέραστη ταινία του Γουόλτ Ντίσνεϊ που άλλαξε την ιστορία του animation Facebook Twitter
Φαντασία: η αξεπέραστη ταινία του Γουόλτ Ντίσνεϊ που άλλαξε την ιστορία του animation Facebook Twitter
Φαντασία: η αξεπέραστη ταινία του Γουόλτ Ντίσνεϊ που άλλαξε την ιστορία του animation Facebook Twitter
Φαντασία: η αξεπέραστη ταινία του Γουόλτ Ντίσνεϊ που άλλαξε την ιστορία του animation Facebook Twitter
Φαντασία: η αξεπέραστη ταινία του Γουόλτ Ντίσνεϊ που άλλαξε την ιστορία του animation Facebook Twitter
Φαντασία: η αξεπέραστη ταινία του Γουόλτ Ντίσνεϊ που άλλαξε την ιστορία του animation Facebook Twitter
Φαντασία: η αξεπέραστη ταινία του Γουόλτ Ντίσνεϊ που άλλαξε την ιστορία του animation Facebook Twitter
Φαντασία: η αξεπέραστη ταινία του Γουόλτ Ντίσνεϊ που άλλαξε την ιστορία του animation Facebook Twitter
Φαντασία: η αξεπέραστη ταινία του Γουόλτ Ντίσνεϊ που άλλαξε την ιστορία του animation Facebook Twitter
Φαντασία: η αξεπέραστη ταινία του Γουόλτ Ντίσνεϊ που άλλαξε την ιστορία του animation Facebook Twitter
Οθόνες
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Ρίτσαρντ Τσάμπερλεϊν στα 90: Ο βασιλιάς της τηλεόρασης ζει εδώ και χρόνια χωρίς μυστικά

Οθόνες / Ο Ρίτσαρντ Τσάμπερλεϊν στα 90: Ο βασιλιάς της τηλεόρασης ζει εδώ και χρόνια χωρίς μυστικά

Διάσημος ανά τον πλανήτη από το «Σογκούν» και «Τα πουλιά πεθαίνουν τραγουδώντας», ο Αμερικανός ηθοποιός αποφάσισε πριν από είκοσι χρόνια να αποκαλύψει την σεξουαλική του ταυτότητα και να κερδίσει την ελευθερία του
THE LIFO TEAM
Η αποδόμηση του greek dream στις ταινίες του Νίκου Παπατάκη

Οθόνες / Η αποδόμηση του greek dream στις ταινίες του Νίκου Παπατάκη

Ο εμιγκρές που κατάφερε να δει διεισδυτικά και βαθιά στην ελληνική ψυχή, ο «μοναχικός αναρχικός» με την πολύ μικρή σε μέγεθος φιλμογραφία αλλά την τεράστια σε καλλιτεχνική αξία. Από τον Παπατάκη μέχρι τον Λάνθιμο, η απόσταση είναι μικρότερη απ' όσο φανταζόμαστε.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
10 σπουδαίες κινηματογραφικές ερμηνείες του Κίλιαν Μέρφι

Οθόνες / Από τα ζόμπι του Ντάνι Μπόιλ ως τον Κεν Λόουτς: Δέκα σπουδαίες ερμηνείες του Κίλιαν Μέρφι

Ο φετινός νικητής του Όσκαρ α' ανδρικού ρόλου είναι ένας αυθεντικός καρατερίστας, αλλιώτικος και απόκοσμος, συγκινητικός στα όρια της συντριβής. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η Apple πετάει τόσα πολλά χρήματα σε παραγωγές που δεν βλέπει σχεδόν κανείς;

Οθόνες / Γιατί η Apple πετάει τόσα πολλά χρήματα σε παραγωγές που δεν βλέπει σχεδόν κανείς;

Ο τεχνολογικός γίγαντας έχει την πολυτέλεια να ξοδεύει μυθικά ποσά για περιεχόμενο υψηλού κύρους αλλά χαμηλής ανταπόκρισης. Είναι αυτό μέρος μιας στρατηγικής ή απλά έχει λεφτά για πέταμα;
THE LIFO TEAM
Αλέν Ντελόν: Οι τραγικές τελευταίες σελίδες της ζωής ενός μεγάλου σταρ

Οθόνες / Αλέν Ντελόν: Οι τραγικές τελευταίες σελίδες της ζωής ενός μεγάλου σταρ

Ένα πικρό φινάλε σε μια λαμπερή ζωή, με ιστορίες μίσους μεταξύ των παιδιών του, μια περιουσία που έχει διανεμηθεί «άδικα» και κατηγορίες για χειραγώγηση και κακοποίηση.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Tα «Αδέσποτα Κορμιά» δεν είναι μόνο η πολυσυζητημένη αφίσα τους

The Review / Tα «Αδέσποτα Κορμιά» δεν είναι μόνο η πολυσυζητημένη αφίσα τους

Ο Γιάννης Βασιλείου και η Τίνα Μανδηλαρά αναλύουν την ταινία που συζητήθηκε περισσότερο από όλες στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, τα «Αδέσποτα Κορμιά» της Ελίνας Ψύκου, με αφορμή την κυκλοφορία της στις αίθουσες από 28 Μαρτίου.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Κέιτ Μπλάνσετ: «Οι κοινωνίες σπρώχνουν τις συλλογικές τους αποτυχίες κάτω από το χαλί»

Αποκλειστική συνέντευξη / Κέιτ Μπλάνσετ: «Οι κοινωνίες σπρώχνουν τις συλλογικές τους αποτυχίες κάτω από το χαλί»

Με αφορμή το «Νέο Αγόρι», μια ταινία του συμπατριώτη της Γουόρικ Θόρντον στην οποία ανέλαβε την παραγωγή και πρωταγωνιστεί, η σπουδαία ηθοποιός συζητά με τον Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο. Αποκαλύπτει ένα δύσκολο παιδικό βίωμα, μιλά για τις έννοιες του θαύματος και του σωτήρα, θυμάται πώς γνώρισε τον Χρήστο Νίκου και τι την έλκει στο σινεμά που αυτός οραματίζεται. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Πολ Σάιμον δεν ακούει καθόλου πλέον από το ένα αυτί αλλά η μουσική παραμένει βαθιά εντός του

Daily / Ο Πολ Σάιμον δεν ακούει καθόλου πλέον από το ένα αυτί αλλά η μουσική παραμένει βαθιά εντός του

Το ντοκιμαντέρ «In Restless Dreams: The Music of Paul Simon» αποτελεί μια συναρπαστική αναδρομή στη μακρά πορεία του σπουδαίου δημιουργού, από τους Simon and Garfunkel μέχρι σήμερα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Η «Αιώνια Λιακάδα ενός Καθαρού Μυαλού» έγινε 20 χρονών

Οθόνες / Έρωτας και μνήμη: Η «Αιώνια Λιακάδα ενός Καθαρού Μυαλού» έγινε 20 χρονών

Η δημοφιλής ρομαντική ταινία με τον Τζιμ Κάρεϊ και την Κέιτ Γουίνσλετ συμπλήρωσε μια εικοσαετία από την αμερικανική της πρεμιέρα. Με αφορμή αυτή την επέτειο, την επισκεπτόμαστε ξανά και εξετάζουμε γιατί παραμένει αγαπητή μέχρι σήμερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Τρία ελληνικά ντοκιμαντέρ του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που πρέπει να δείτε οπωσδήποτε

Οθόνες / Γιατί τα ελληνικά ντοκιμαντέρ είναι στο σύνολό τους καλύτερα από τις ταινίες μυθοπλασίας - Τρία παραδείγματα

Τα πολυσυζητημένα «Αδέσποτα Κορμιά», ένα ερωτικό προσκύνημα στη Σαπφώ και ένα στοιχειωμένο σκακιστικό καφενείο στην καρδιά του αθηναϊκού κέντρου: Τρεις ταινίες που ξεχώρισαν στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Υπάρχει άνθρωπος που δεν έκλαψε με το «One Day» του Netflix;

The Review / Υπάρχει άνθρωπος που δεν έκλαψε με το «One Day» του Netflix;

Ο Γιάννης Βασιλείου και η Ναταλία Πετρίτη συζητούν για τα συν και τα πλην της παραγωγής του Netflix, για τους λόγους που δέθηκαν οι θεατές μαζί της και για άλλες πρόσφατες παραγωγές που θα έκαναν ακόμα και μια πέτρα να κλάψει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Πάθη, μίση, ανταλλαγή εραστών και ατέλειωτοι καβγάδες: Το μυστικό παρασκήνιο πίσω από τις βελούδινες ταινίες του Τζέιμς Άιβορι

Οθόνες / Πάθη, μίση, ατέλειωτοι καβγάδες: Το παρασκήνιο πίσω από τις βελούδινες ταινίες του Τζέιμς Άιβορι

Ένα νέο ντοκιμαντέρ για το ντουέτο του παραγωγού Ισμαήλ Μέρτσαντ και του σκηνοθέτη Τζέιμς Άιβορι καθιστά σαφές ότι τα υποβόσκοντα πάθη στις ταινίες τους δεν ήταν τίποτα σε σύγκριση με ό,τι συνέβαινε πίσω από την κάμερα.
THE LIFO TEAM
Lee Grant: «Η εξορία μου από το Χόλιγουντ ήταν η καλύτερη εκπαίδευση που θα μπορούσα να φανταστώ»

Οθόνες / Λι Γκραντ: Μια «ακυρωμένη» ηθοποιός, μια ακόμα ενεργή και αξιόλογη σκηνοθέτιδα

To τρομερό ταλέντο που έκανε μπαμ από μακριά και το Χόλιγουντ κατέστρεψε χωρίς αιτία βρίσκεται πια στην κορυφή της λίστας με τους μεγαλύτερους (σε ηλικία) εν ζωή σκηνοθέτες. Η ιστορία της ζωής και της καριέρας του κοριτσιού με την κλεμμένη νεότητα είναι συγκλονιστική.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ