Ο Βωμός των Δώδεκα Θεών: Εκεί όπου οι Αθηναίοι πρόσφεραν τα δάκρυά τους

Ο Βωμός των Δώδεκα Θεών: Εκεί όπου οι Αθηναίοι πρόσφεραν τα δάκρυά τους Facebook Twitter
O Βωμός των Δώδεκα Θεών χρησίμευε ως αφετηρία μέτρησης αποστάσεων (σταδιασμός), όπως σήμερα είναι αφετηρία μέτρησης η πλατεία Συντάγματος. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO
1

Κάπου ανάμεσα στον ναό και βωμό του Άρεως και στην Ποικίλη Στοά, στον χώρο της Αρχαίας Αγοράς, στην κεντρική περιοχή και πάνω στον τοίχο κοντά στη σιδηροδρομική γραμμή μόλις που ξεχωρίζει μέσα στη βλάστηση ένα τμήμα του περίβολου του Ιερού των Δώδεκα Θεών.

Ο περιηγητής Παυσανίας το ονομάζει Βωμό του Ελέους, του θεού της ευσπλαχνίας. Αδιάψευστος μάρτυρας του ιερού, η επιγραφή που διακρίνεται ανάμεσα στις πέτρες που χορτάριασαν: «Λέαγρος ανέθεκεν, Γλαύκωνος δώδεκα θεοίσιν», δηλαδή «Ο Λέαγρος, γιος του Γλαύκωνος, αφιέρωσε το άγαλμα [που δεν υπάρχει πια] στους δώδεκα θεούς».

Φαίνεται ότι ακόμα και στα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια εξακολουθούσε να είναι τόπος ασυλίας, γι' αυτό ο Παυσανίας τον αναφέρει ως Βωμό του Ελέους. Σύμφωνα με τον Φιλόστρατο, ο θεός Έλεος λατρευόταν από τους Αθηναίους ως δέκατος τρίτος θεός.

Ο Θουκυδίδης δίνει την πληροφορία πως ο Πεισίστρατος, γιος του Ιππία και εγγονός του φημισμένου Πεισίστρατου, ίδρυσε στην Αγορά ένα ιερό αφιερωμένο στους δώδεκα θεούς του Ολύμπου.

Το ιερό ήταν ένας τετράγωνος περιφραγμένος χώρος με έναν βωμό στο κέντρο. Καταστράφηκε από τους βαρβάρους του Ξέρξη και ξαναχτίστηκε από τους Αθηναίους στο τέλος του Χρυσού Αιώνα.

Επειδή βρισκόταν σε πολύ κεντρικό σημείο της Αγοράς, ο Βωμός των Δώδεκα Θεών χρησίμευε ως αφετηρία μέτρησης αποστάσεων (σταδιασμός), όπως σήμερα είναι αφετηρία μέτρησης η πλατεία Συντάγματος. Επίσης, το ιερό υπήρξε το κατεξοχήν άσυλο για τους διωκόμενους.

Ο Βωμός των Δώδεκα Θεών: Εκεί όπου οι Αθηναίοι πρόσφεραν τα δάκρυά τους Facebook Twitter
Ο Θουκυδίδης δίνει την πληροφορία πως ο Πεισίστρατος, γιος του Ιππία και εγγονός του φημισμένου Πεισίστρατου, ίδρυσε στην Αγορά ένα ιερό αφιερωμένο στους δώδεκα θεούς του Ολύμπου. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν / LIFO

Φαίνεται ότι ακόμα και στα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια εξακολουθούσε να είναι τόπος ασυλίας, γι' αυτό ο Παυσανίας τον αναφέρει ως Βωμό του Ελέους. Σύμφωνα με τον Φιλόστρατο, ο θεός Έλεος λατρευόταν από τους Αθηναίους ως δέκατος τρίτος θεός.

Σε αυτό τον εύσπλαχνο θεό δεν έκαναν αιματηρές θυσίες ούτε αναίμακτες προσφορές αλλά πρόσφεραν τα δάκρυά τους. Επιπλέον, οι Αθηναίοι έστησαν βωμούς και λάτρεψαν την Αιδώ, την Ορμή και τη Φήμη, γι' αυτό και ο περιηγητής Παυσανίας εξαίρει τους Αθηναίους και πιστεύει πως είναι ευτυχέστεροι των άλλων θνητών, επειδή, όπως λέει, «είναι ολοφάνερο πως σε όσους είναι ανεπτυγμένη η ευσέβεια, σε βαθμό κάπως μεγαλύτερο από το σύνηθες, σε αυτούς ανάλογη είναι και η ευτυχία».

Αρχαιολογία & Ιστορία
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στα άδυτα του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ο θησαυρός του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου

Μια ξενάγηση στις σπάνιες συλλογές χειρογράφων, παλαιτύπων και μικροφίλμ που σκιαγραφούν την ελληνική τυπογραφία, την ιστορία του βιβλίου αλλά και τους κώδικες της Παλαιογραφίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αγάλματα του Δία και της Αφροδίτης ηλικίας 2.000 ετών ανακαλύφθηκαν στην Άσπενδο της Μικράς Ασίας

Αρχαιολογία & Ιστορία / Αγάλματα του Δία και της Αφροδίτης ηλικίας 2.000 ετών ανακαλύφθηκαν στην Άσπενδο της Μικράς Ασίας

Ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, Μεχμέτ Νούρι Ερσόι ανακοίνωσε ότι δύο αγάλματα που απεικονίζουν τον Δία και την Αφροδίτη ανακαλύφθηκαν στην Άσπενδο
NEWSROOM
Η ζωή και ο θάνατος στην ΟΘωμανική Κρήτη

Ιστορία μιας πόλης / Η ζωή και ο θάνατος στην Οθωμανική Κρήτη

Πώς ήταν να πεθαίνεις ως μουσουλμάνα ή μουσουλμάνος στην Οθωμανική Κρήτη; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τον Αντώνη Αναστασόπουλο για τις μουσουλμανικές επιτύμβιες στήλες στην Κρήτη και τη σημασία τους.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Η μόδα στις κρατικές στολές του 19ου αιώνα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Περικεφαλαίες με φτερά και κολάν: Η μόδα στις κρατικές στολές του 19ου αιώνα

Η LiFO παρουσιάζει σε συνεργασία με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους εικόνες και σχέδια που μαρτυρούν τη μόδα στις κρατικές στολές ανάλογα με τη χρονιά, τη νοοτροπία της διακυβέρνησης και το σώμα που υπηρετούσε κάποιος.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ
Η συναρπαστική ιστορία του ναυαγίου των Αντικυθήρων και του μοναδικού (και μυστήριου) Μηχανισμού του, ενός επιστημονικού θαύματος του αρχαίου κόσμου

Ανακαλύφθηκε Σαν Σήμερα / Η συναρπαστική ιστορία του Μηχανισμού των Αντικυθήρων

Γοητευτικές πληροφορίες και μαρτυρίες για το πιο σημαντικό ελληνικό ναυάγιο της αρχαιότητας και το χρονικό της αποκρυπτογράφησης ενός επιστημονικού θαύματος που ανακαλύφθηκε σαν σήμερα το 1902.
M. HULOT
Αρχαία Λύκτος: Γιατί η ανασκαφή της άργησε έναν αιώνα;

Ιστορία μιας πόλης / Αρχαία Λύκτος: Γιατί η ανασκαφή της άργησε έναν αιώνα;

Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Αντώνη Κοτσώνα για την αρχαία πόλη στην ενδοχώρα της κεντρικής Κρήτης, η οποία υμνήθηκε από τον Όμηρο, θεωρήθηκε τόπος γέννησης του Δία από τον Ησίοδο, πολέμησε επανειλημμένως εναντίον της Κνωσού, καταστράφηκε ολοσχερώς αλλά κατάφερε και ανέκαμψε.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Η ξανακερδισμένη Αλεξάνδρεια του Καβάφη

Ανταπόκριση από την Αλεξάνδρεια / Η ξανακερδισμένη Αλεξάνδρεια του Καβάφη

Το αξιέπαινο έργο της ανακαίνισης από το Ίδρυμα Ωνάση της Οικίας του Κ.Π. Καβάφη στην Αλεξάνδρεια δεν αποσκοπεί σε μια απλή αναπαράσταση μιας μνήμης αλλά στην απόδοση της καθημερινότητας του ποιητή.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Aνθρωποθυσία, ανάκτορα, και σεισμοί στα Μινωϊκά Χανιά

Ιστορία μιας πόλης / Aνθρωποθυσίες, ανάκτορα και σεισμοί στα μινωικά Χανιά

Πόσα γνωρίζουμε για τη μινωική Κρήτη; Τι έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στην Κυδωνία και πώς εντάσσεται η περιοχή στη μεγάλη εικόνα της κρητικής αρχαιολογίας; H Aγιάτη Μπενάρδου συζητά με τη Μαρία Ανδρεαδάκη Βλαζάκη για τη μινωική Κυδωνία.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
5 Μαΐου 1821 – 200 χρόνια από τον θάνατο του Μεγάλου Ναπολέοντα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μέγας Ναπολέων: O μύθος του συναρπάζει ακόμα

Σκέψεις και ιστορίες για την προσωπικότητα του Μεγάλου Ναπολέοντα -που πέθανε σαν σήμερα- αποφεύγοντας τα πεδία των στρατιωτικών συρράξεων και ακολουθώντας μονοπάτια που συνέδεαν τα πεδία των προσωπικών μαχών του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
ΣΕΝ: Οι καινοτομίες ενός θεσμού που ιδρύθηκε από γυναίκες για γυναίκες

Ιστορία μιας πόλης / ΣΕΝ: Οι καινοτομίες ενός θεσμού που ιδρύθηκε από γυναίκες για γυναίκες

150 περίπου χρόνια πριν, ιδρύεται στην Αθήνα ο Σύλλογος Εκπαιδεύσεως Νεανίδων, που επιβιώνει και προσαρμόζεται στις κοινωνικές αλλαγές, και ζει μέχρι και σήμερα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Το ΕΚΠΑ και η Αθήνα: Οι πρώτοι καθηγητές, οι πρώτοι φοιτητές, η πρώτη κατάληψη

Ιστορία μιας πόλης / Το ΕΚΠΑ και η Αθήνα: Οι πρώτοι καθηγητές, οι πρώτοι φοιτητές, η πρώτη κατάληψη

Κτίρια του βρίσκονται διάσπαρτα στην Αθήνα, στη Σόλωνος, στου Ζωγράφου και αλλού. Πολύβουοι τόποι, γεμάτοι ζωή, πεδίο μαχών, κέντρο παραγωγής και διάδοσης γνώσης. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τη Χάιδω Μπάρκουλα για την ιστορία του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Λέλα Καραγιάννη: Η συγκλονιστική ιστορία της ηρωίδας - κατασκόπου της Εθνικής Αντίστασης

Ιστορία μιας πόλης / Λέλα Καραγιάννη: Η ηρωίδα-κατάσκοπος της Εθνικής Αντίστασης

Δρόμοι πήραν το όνομά της, προτομή της στέκεται στα Εξάρχεια, μετά θάνατον βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών, ντοκιμαντέρ περιστρέφονται γύρω από τη ζωή της. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον σκηνοθέτη Βασίλη Λουλέ για τη Λέλα Καραγιάννη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ενοίκια στα ύψη, gentrification και ηχορύπανση: Η Ρώμη του Νέρωνα είχε όλα τα προβλήματα των σημερινών μητροπόλεων

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ενοίκια στα ύψη, gentrification και ηχορύπανση: Η Ρώμη του Νέρωνα είχε όλα τα προβλήματα των σημερινών μητροπόλεων

Παρότι η απόσταση που μας χωρίζει από την κλασική Ρώμη είναι τεράστια, τα αστικά προβλήματα που αντιμετώπισε μοιάζουν να επαναλαμβάνονται ανά τους αιώνες.
THE LIFO TEAM
Πεθαίνοντας στη Μυκηναϊκή Αττική: Το νεκροταφείο στο Κολικρέπι Σπάτων

Ιστορία μιας πόλης / Πεθαίνοντας στη Μυκηναϊκή Αττική: To νεκροταφείο στο Κολικρέπι Σπάτων

Πώς πέθαιναν οι άνθρωποι στη Μυκηναϊκή Αττική; Τι τιμές τους επεφύλασσαν οι συνάνθρωποί τους; Και τι συμπεράσματα προκύπτουν από τα ταφικά έθιμα στα περίχωρα της Αθήνας κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού; Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την Νίκη Παπακωνσταντίνου για το προϊστορικό νεκροταφείο στο Κολικρέπι Αττικής.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ο βράχος, η θάλασσα και το τελεφερίκ στη Μονεμβασιά

Guest Editors / Ο βράχος, η θάλασσα και το τελεφερίκ στη Μονεμβασιά

Το σχέδιο για την εγκαθίδρυση τελεφερίκ εκπλήσσει καθώς φανερώνει μια μεταστροφή του υπουργείου Πολιτισμού από πολιτικές ήπιας παρέμβασης και χαμηλού φωτισμού τις οποίες ακολούθησε για δεκαετίες. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επέμβαση που έχει γίνει στον βράχο εδώ και πάνω από δύο αιώνες και ίσως τη μεγαλύτερη που έχει γίνει ποτέ μετά την ανοικοδόμηση των τειχών.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΟΤΣΩΝΑΣ
Τι σήμαινε να είσαι ασθενής στο Αιγινήτειο στις αρχές του 20ου αιώνα;

Ιστορία μιας πόλης / Τι σήμαινε να είσαι ασθενής στο Αιγινήτειο στις αρχές του 20ού αιώνα;

Χάρη σε ένα κληροδότημα, ιδρύεται στις αρχές του 20ου αιώνα επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας ένα νοσοκομείο το οποίο στεγάζει την έδρα της Νευροψυχιατρικής του ΕΚΠΑ. Ένα νοσοκομείο του οποίου η σχέση με το Πανεπιστήμιο Αθηνών αλλά και με τις κοινωνικές μεταβολές στην πόλη και στη χώρα είναι άρρηκτες. Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά για την ιστορία του Αιγινητείου με την ιστορικό Δέσπω Κριτσωτάκη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ