Μια από τις πιο χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες της σύγχρονης τέχνης μας, που έμεινε στην ιστορία ως μια ξεχωριστή περίπτωση δημιουργού που αποσύρθηκε επί πολλά χρόνια και κλείστηκε στον εαυτό του, είναι ο Διαμαντής Διαμαντόπουλος. Γεννήθηκε το 1914 στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας, προέρχεται δηλαδή όπως και άλλοι σημαντικοί δημιουργοί μας, ο Παρθένης, ο Μαλέας, ο Κόντογλου και ο Γουναρόπουλος, από την ελληνική περιφέρεια. Με τη Μικρασιατική καταστροφή χάνει τον πατέρα του και από το 1922 βρίσκεται μαζί με την οικογένειά του στην Αθήνα. Από το 1929 συνεργάζεται με τη «Διάπλαση των Παίδων», όπου δημοσιεύονται σκίτσα του με το ψευδώνυμο Ακάμας. Για την περίοδο των γυμνασιακών του σπουδών πολύτιμες πληροφορίες μάς δίνει ο Τάσος Αθανασιάδης λογοτέχνης, ακαδημαϊκός και στενός φίλος του ο οποίος μας πληροφορεί και για τη σύγκρουσή του με τον Τσαρούχη. Το 1930 παρουσιάζει έργα του στον Φώτο Γιοφύλλη, τέμπερες με κυβιστικό περισσότερο λεξιλόγιο, που θα τα εκθέσει στην Αίθουσα Καλλιτεχνικών Ατελιέ, και εκτός των άλλων θα προκαλέσουν την προσοχή του Γουναρόπουλου.
Ακολουθούν ευνοϊκές κριτικές για τα έργα του από τον Πικιώνη και τον Αγγελο Τερζάκη. Το 1931 μπαίνει στην Καλών Τεχνών με δασκάλους τον Μπισκίνη και τον Παρθένη. Το 1934 ταξιδεύει στην Πελοπόννησο με το γλύπτη Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και φαίνεται ότι ενδιαφέρεται για τη λαϊκή παράδοση. Ακολουθούν εκθέσεις του στο Αρχαιολογικό Μουσείο, στο Λονδίνο, και το 1947 παρουσιάζονται έργα του στο Ρόμβο, μαζί με αυτά των Γουναρόπουλου, Κανέλη, Μόραλη, Βακαλό, Αστεριάδη. Το 1950 συνεργάζεται ως καθηγητής τεχνικών στο «Ελληνικό Σπίτι» της Αγγελικής Χατζημιχάλη και την ίδια χρονιά αποφασίζει να απομονωθεί και να αφοσιωθεί αποκλειστικά στο έργο του. «Τότε αποφασίζει να μη διαθέτει έργα του στο εμπόριο επειδή είναι κατά της όλο και μεγαλύτερης εμπορευματοποίησης της τέχνης», συνεχίζει ο ακαδημαϊκός Χρύσανθος Χρήστου.
Ενδιαφέρεται για τη λιτότητα του μορφοπλαστικού λεξιλογίου και το μελετημένο πρωτογονισμό των μορφών του, την έμφαση στα τεκτονικά χαρακτηριστικά και την εκφραστική δύναμη των χρωμάτων του, την αποφυγή κάθε ανεκδοτολογικού και παραπληρωματικού τύπου και τη μνημειακοποίηση
Τα επόμενα χρόνια δεν παρουσιάζει έργα του· μόνο το 1964 μετέχει σε μεγάλη έκθεση που γίνεται στην Κύπρο με ένα από τα έργα του που έχει εκθέσει και στο Ρόμβο το 1949. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1975, πείθεται από τον Ασαντούρ Μπαχαριάν να παρουσιάσει έργα του στο καλλιτεχνικό και πνευματικό κέντρο «Ωρα».
Η έκθεσή του αυτή αποτέλεσε μια αποκάλυψη και υμνήθηκε από την κριτική, ενώ αγαπήθηκε από το κοινό η ζωγραφική του. Δύο χρόνια αργότερα πήρε μέρος σε δύο εκθέσεις στο εξωτερικό, το 1977, τις δυο στο Βελιγράδι, ενώ το 1978 οργανώθηκε μεγάλη αναδρομική του έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη με 311 έργα του που έδειξαν όλο το χαρακτήρα και τον πλούτο της εκφραστικής του γλώσσας. Σε μια άλλη έκθεση στην «Ωρα» ξεχωρίζουν τα έργα της σειράς «Οικοδόμοι», που παραχωρεί για το ημερολόγιο της εφημερίδας «Αυγή», το 1981. Το 1982 συμμετέχει στα Ευρωπάλια και το 1983 στην Μπιενάλε της Βενετίας. Στις 6 Ιουνίου του 1995, ο Διαμαντής Διαμαντόπουλος πεθαίνει και συνοδεύεται στην τελευταία του κατοικία από πολύ λίγους φίλους.
Ο Διαμαντής Διαμαντόπουλος, σύμφωνα με τον κ. Χρήστου, «ενδιαφέρεται για τη λιτότητα του μορφοπλαστικού λεξιλογίου και το μελετημένο πρωτογονισμό των μορφών του, την έμφαση στα τεκτονικά χαρακτηριστικά και την εκφραστική δύναμη των χρωμάτων του, την αποφυγή κάθε ανεκδοτολογικού και παραπληρωματικού τύπου και τη μνημειακοποίηση. Σε επαφή με την ευγένεια και την περισσότερο ποιητική γλώσσα τού Ματίς και τον κυβισμό του Λεζέρ, τον καθαρά μουσικό χαρακτήρα των έργων του Κλέε, τη βιαιότητα των δημιουργών του νεοπραγματισμού και της κοινωνικής κριτικής, το κλίμα των μεταμορφώσεων του Πικάσο, θαυμαστής της ζωγραφικής του Σεζάν. Μένει μόνος με τον εαυτό του και αναζητεί να εκφράσει τις προσωπικές συναντήσεις του με τον κόσμο και τη ζωή».
Η εθελούσια απομόνωσή του επί είκοσι πέντε χρόνια, η άρνησή του να συμβιβαστεί με ένα περιβάλλον που εμπορευματοποιούσε τα πάντα, η αγάπη του για την ελληνική λαογραφία, η ανθρωπιστική προσέγγιση των θεμάτων του και η ηθική του στάση απέναντι στον κόσμο ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά του χαρισματικού καλλιτέχνη που δημιούργησε μια μορφική ισορροπία με καθαρότητα. «Στην ιστορία του βίου των καλλιτεχνών μας, η περίπτωση Διαμαντόπουλου είναι μοναδική και δεν μπορεί να κατανοηθεί χωρίς τα συμφραζόμενά της», γράφει ο καθηγητής Μιλτιάδης Παπανικολάου, στην «Ιστορία της Τέχνης στην Ελλάδα», εκδόσεις «Αδάμ». ―Άρθρο του Γιώργου Κιούση στην Ελευθεροτυπία, 2001
«Δεν θέλω κύριε! Ξέρετε, όταν ένας άνθρωπος νιώσει από ένα πράγμα μεγάλο πόνο, μεγάλη προσβολή, συνδέει αυτή την προσβολή με τις εκθέσεις, τις πωλήσεις, όλα αυτά. Εμένα με προσέβαλαν πολύ. Έτσι, σιχάθηκα και τις εκθέσεις και τις πωλήσεις. Τη ζωγραφική, βέβαια, δε τη σιχάθηκα... Πάντως, οπωσδήποτε δεν πρόκειται να πουλήσω κανένα έργο! Γιατί, εκτός απ' όλα τ' άλλα, δεν είναι δυνατόν να φτιάχνω έργα για να στολίζουν τα σπίτια των εφοπλιστών...»
―Σε συνέντευξή του το 1978 στον δημοσιογράφο και στιχουργό Λευτέρη Παπαδόπουλο, ο ζωγράφος Διαμαντής Διαμαντόπουλος απαντά σε ερώτηση σχετικά με την άρνησή του να πουλήσει τα έργα του.
«Τον Διαμαντόπουλο τον γνώρισα στο εργαστήριο του Παρθένη αλλά τον ήξερα ως ζωγράφο πολύ πριν. Είχε εκθέσει στου Βέλμου και αυτός έργα που εντυπωσίασαν κριτικούς και φιλότεχνους. Ήταν ήδη ένας γνωστός, εκτιμώμενος ζωγράφος, ενώ εγώ άρχιζα ακόμα δειλά δειλά τις δοκιμές μου. Ο Διαμαντόπουλος συμπλήρωσε με τέλειο τρόπο όσα μου χε μάθει ήδη ο Πικιώνης για τη Μοντέρνα Τέχνη. Μιλούσε με κατανόηση και σαφήνεια για τους σπουδαιότερους μοντέρνους, σαν να είχε ταξιδέψει πάρα πολύ έξω. Ο Διαμαντόπουλος δυνάμωσε τις αμφιβολίες μου για το αλάθητο του Κόντογλου και συνετέλεσε στο να πάψω να είμαι βοηθός του...».
― Γιάννης Τσαρούχης
(Αν και αρχικά ο Δ.Δ. ήταν φίλος και μέντορας του Τσαρούχη, κατόπιν έπαψε να του μιλά, θεωρώντας ότι αντέγραψε το έργο και τις ιδέες του)
ΔΕΙΤΕ ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΕΞΑΝΤΛΗΜΕΝΟΥ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ Δ. ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΤΟ 1978 ΜΕ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Δ. ΠΑΠΑΣΤΑΜΟΥ
ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 17.7.2017
σχόλια