«Detritus» σημαίνει «συντρίμμια» ή «τρίμματα» στα αγγλικά. Αυτή η λέξη μοιάζει να είναι το ιδανικό όνομα για το τριήμερο μουσικό φεστιβάλ που θα διεξαχθεί στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση από τις 26 έως τις 28 Ιανουαρίου και κινείται ανάμεσα στην πειραματική μουσική και στη sound art.

 

Το πρόγραμμά του περιλαμβάνει συναυλίες, εγκαταστάσεις και συζητήσεις που αφορούν τον ήχο, όπως αυτός διαμορφώνεται μέσα από τη χρήση παλιών και ξεχασμένων τεχνολογικών συσκευών, όπως το μαγνητόφωνο, το πικάπ, το γραμμόφωνο, το CD και το walkman, μαζί με όλες τις ατέλειές του και τη φθορά που δημιουργείται στο τελικό αποτέλεσμα.


Τέτοιοι πειραματισμοί ήταν διάχυτοι στο έργο συνθετών όπως ο Pierre Schaeffer, με την concrete μουσική του, του John Cage, φυσικά, και στο κίνημα της αβανγκάρντ που ανακάλυψε τη νέα τεχνολογία της εποχής και την εισήγαγε στο έργο της.

 

Στην περίπτωση του Cage, οι ασυμβίβαστες εξερευνήσεις του σχετικά με τον ήχο και η εμμονή του με το τυχαίο τον έκαναν από τους πιο προκλητικούς δημιουργούς του 20ού αιώνα. Δεν ήταν λίγες οι φορές που με τις συναυλίες του δοκίμαζε τα όρια του κοινού, το οποίο συχνά εξοργιζόταν με όσα διαδραματίζονταν πάνω στη σκηνή.

 

Ένα από τα πιο σημαντικά έργα του, το «33 1/3», που συνέθεσε το 1969, θα έχουμε την ευκαιρία να ακούσουμε στη Στέγη τη δεύτερη μέρα του φεστιβάλ. Για τις ανάγκες του έργου θα στηθούν στον υπόγειο εκθεσιακό χώρο (ο οποίος δεν θα έχει καθίσματα) οκτώ πικάπ και τριακόσιοι δίσκοι. Το κοινό θα διαλέγει και οι επιλογές του θα ακούγονται ταυτόχρονα από τα ηχεία.

 

Kαθώς η τεχνολογία εξελίσσεται και πετάει το παλιό υλικό, υπάρχουν μουσικοί και καλλιτέχνες εκτός της επίσημης αβανγκάρντ που το ανακυκλώνουν και επιμένουν στην εξερεύνηση των παλιών μέσων, φέρνοντας σε πρώτο πλάνο τις «ατέλειές» τους με ακόμα πιο έντονο τρόπο.

 

Η ειρωνεία είναι ότι όταν αυτοί οι συνθέτες χρησιμοποιούσαν τις σύγχρονες τεχνολογίες της εποχής τους πίστευαν πως με αυτό τον τρόπο ήταν προσανατολισμένοι στον 21ο αιώνα, ωστόσο αυτές οι τεχνικές δεν θεωρούνται και τόσο μακρινό παρελθόν.

 

«Με το που ήρθε ο υπολογιστής και τα ψηφιακά μέσα καταγραφής, οι κασέτες και τα παλιά μηχανήματα μετατράπηκαν σε μουσειακού ενδιαφέροντος είδη για την πλειονότητα των "συνθετών"» μου λέει ο Γιάννης Κοτσώνης, ο επιμελητής τους Detritus. «Αλλά κάπου εκεί, καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται και πετάει το παλιό υλικό, υπάρχουν μουσικοί και καλλιτέχνες εκτός της επίσημης αβανγκάρντ που το ανακυκλώνουν και επιμένουν στην εξερεύνηση των παλιών μέσων, φέρνοντας σε πρώτο πλάνο τις "ατέλειές" τους με ακόμα πιο έντονο τρόπο. Χτίζουν μια ιδιότυπη αισθητική μέσα από αυτές. Σε αυτό το πλαίσιο οι παλιές τεχνολογίες μπορούν να διαγράψουν πιο περίπλοκες σχέσεις, που ξεπερνούν το ζήτημα της υψηλής πιστότητας».

 

Σε ένα νέο φεστιβάλ στη Στέγη θα ακούσουμε σύγχρονη μουσική από πικάπ και γραμμόφωνα
Πάνος Χαραλάμπους και Παναγιώτης Πανόπουλος


Η ιδέα για το φεστιβάλ τού ήρθε μέσα από την εμπειρία του ως ακροατή και μουσικού, όπως μου εξηγεί: «Παρατήρησα κάποια στιγμή ότι τα πράγματα που με ενδιέφεραν ηχητικά πολύ συχνά έχουν αυτό το στοιχείο της παραμόρφωσης και της φθοράς, που συνδέεται με το πώς έχουμε μάθει να ακούμε».

 

Σύμφωνα με τον Γιάννη, ίσως παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον το πώς μπλέκονται η μνήμη και ο τρόπος που κοιτάμε το παρελθόν και το μέλλον μέσα από τους ήχους των ξεχασμένων αυτών μέσων. «Τέτοιες καλλιτεχνικές πρακτικές είναι άμεσο πεδίο εξερεύνησης για τις αναλύσεις που γίνονται γύρω από τη μουσική τα τελευταία χρόνια σχετικά με τον ρετροφουτουρισμό και το hauntology από θεωρητικούς όπως ο Mark Fisher» αναφέρει.


Αναρωτιέμαι αν ο σύγχρονος ακροατής έχει εξοικειωθεί καθόλου με τέτοιες περφόμανς ή ακόμα τις αντιμετωπίζει με δυσπιστία, όπως την εποχή του Cage. «Έχω συνηθίσει να μου λένε ότι είναι κάτι δύσκολο για τον ακροατή, αλλά θεωρώ ότι είναι κάτι απολύτως προσβάσιμο. Δεν το ακούς όπως θα ακούσεις μουσική σε μπαρ ή σε μια συναυλία στη Μεγάλη Σκηνή της Στέγης. Είναι μια άλλη συνθήκη, στο πλαίσιο της οποίας πρέπει να είσαι ανοιχτός στο ενδεχόμενο ότι μπορεί να μην ακούσεις μουσική αλλά ήχο, κάτι που μπορεί να έχει ενδιαφέρον από μόνο του και να σε κερδίσει.

 

»Νομίζω ότι έχει να κάνει πολύ με τις εμπειρίες των ακροατών και κρατάει τη σχέση μας με την τεχνολογία σε πιο ανθρώπινο επίπεδο. Αυτήν τη λειτουργία του "σπασμένου" μέσου τη συναντάμε συχνά στη μουσική και στον κινηματογράφο. Ο Burial π.χ. προσθέτει τον θόρυβο του βινυλίου στη μείξη του ή στη σκηνή με την εικόνα του Elvis που τρεμοπαίζει στο Blade Runner 2049. Ακόμα και ο Lynch βάζει σχεδόν σε όλες του τις ταινίες μηχανές καταγραφής και αναπαραγωγής. Όλες αυτές οι μηχανές μάς πάνε κάπου. Για έναν άνθρωπο που έχει ακούσει κι έχει συνδεθεί με αυτούς τους ήχους δημιουργείται μια άλλη σύνδεση με το μέσο».


Ο Γιάννης Κοτσώνης ασχολείται με τον ήχο και τη μουσική από το 2003. Κυκλοφορεί τη μουσική του ως Sister Overdrive, ενώ παράλληλα έχει το αυτοσχεδιαστικό σχήμα acte vide με τη Δανάη Στεφάνου. Για τρία χρόνια είχε αναλάβει τη μουσική επιμέλεια της Knot Gallery, ενός από τους πιο γνωστούς χώρους με πειραματική μουσική στην Αθήνα. Από το 2012, μαζί με τη Δανάη, «τρέχει» κάθε καλοκαίρι στη Σύρο το Syros Sound Meetings, ένα artist residency πρόγραμμα που έχει σχέση με το sound art, τις επιτόπιες ηχογραφήσεις και τον αυτοσχεδιασμό.

 

Σε ένα νέο φεστιβάλ στη Στέγη θα ακούσουμε σύγχρονη μουσική από πικάπ και γραμμόφωνα
Giovanni Lami

 

Στο Detritus θα έχουμε τη δυνατότητα να δούμε ηχητικές περφόρμανς από τους Sandra Boss, Giovanni Lami, Marc Baron (26/1), Graham Lambkin, Olivia Block (27/1), Πάνο Χαραλάμπους, Παναγιώτη Πανόπουλο και την παρουσίαση του Robert Millis για το πρότζεκτ του για την Ινδία (28/1). Επίσης, μην προσπεράσετε την ηχητική εγκατάσταση με βάση τα CDs του Stephen Cornford στο φουαγέ του πέμπτου ορόφου που θα συνεχιστεί και μετά το τέλος του φεστιβάλ, μέχρι τις 2 Φεβρουαρίου.

 

Αναλυτικά

Στο Detritus την πρώτη ημέρα θα δούμε ηχητικές περφόρμανς από την Sandra Boss που θα παρουσιάσει το Acoustic Appraiser, ένα πρότζεκτ που έχει στήσει γύρω από ένα παλιό μηχάνημα που έχει εφευρεθεί για να τεστάρει την ακοή. Η Bross παίρνει τους ήχους που κάνει το μηχάνημα και τους χρησιμοποιεί σαν πρωταρχικό υλικό. Στη συνέχεια θα παρουσιάσουν τη δουλειά τους ο Giovanni Lami και τέλος ο Marc Baron, δυο μουσικοί που δουλεύουν εκτενώς με παλιά μπομπινόφωνα, λούπες και μαγνητοταινίες.

 

Το Σάββατο ξεκινάει πιο νωρίς γύρω στις 5 το απόγευμα στον εκθεσιακό χώρο για το «33 1/3» του John Cage. Η διαδραστική εγκατάσταση θα έχει διάρκεια 3 ώρες περίπου. Η βραδιά θα κλείσει με τα περφόμανς του Graham Lambkin που θα παίξει με διάφορες κασέτες και με τη φωνή του, κάνοντας απαγγελίες και αυτοσχεδιάζοντας αφηγούμενος και ιστορίες από τα παιδικά του χρόνια και της Olivia Block που θα παρουσιάσει την τελευταία της κυκλοφορία με τίτλο Dissolution που χρησιμοποιεί ήχους από φθαρμένα μέσα και συσκευές που δεν λειτουργούν σωστά.

 

Η Κυριακή θα ξεκινήσει πάλι αρκετά νωρίς στον εκθεσιακό χώρο με ένα περφόμανς του Πάνου Χαραλάμπους και Παναγιώτη Πανόπουλου με διάφορα πικάπ και ηχογόνα αντικείμενα. Στη συνέχεια, στη μικρή σκηνή θα υπάρχει μια συζήτηση που θα συμμετέχουν οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες πάνω στα θέματα της φθοράς των μέσων και των παλιών τεχνολογιών.

 

Τέλος ο Robert Millis θα μιλήσει για την έρευνά του πάνω στην πρώιμη βιομηχανία μουσικής παραγωγής δίσκων shellac στην Ινδία και το βιβλίο που προέκυψε από την έρευνα αυτή με τίτλο Indian Talking Machine. Παράλληλα με όλες αυτές τις δράσεις αλλά και μέχρι την επόμενη Παρασκευή 2 Φεβρουαρίου, θα υπάρχει και μια ηχητική εγκατάσταση του Stephen Cornford με τίτλο Constant Linear Velocity στο φουαγιέ του 5ου ορόφου που θα χρησιμοποιεί CD player και τους ήχους που παράγει ο μηχανισμός τους.

 

Σε ένα νέο φεστιβάλ στη Στέγη θα ακούσουμε σύγχρονη μουσική από πικάπ και γραμμόφωνα
Sandra Boss

 

Πρόγραμμα

Παρασκευή 26 Ιανουαρίου

Εκθεσιακός χώρος | Ηχητική περφόρμανς

21:00 | Sandra Boss: Acoustic Appraiser (30΄)

22:00 | Giovanni Lami (40΄)

23:00 | Marc Baron (40΄)

 

Σάββατο 27 Ιανουαρίου

Εκθεσιακός χώρος

17:00 | John Cage's 33 1/3 (210΄) | Διαδραστική ηχητική εγκατάσταση

21:00 | Graham Lambkin (45΄) | Ηχητική περφόρμανς

22:00 | Olivia Block: Dissolution (45΄) | Ηχητική περφόρμανς

 

Κυριακή 28 Ιανουαρίου

18:00 | Πάνος Χαραλάμπους & Παναγιώτης Πανόπουλος: Ένας αετός καθότανε… (30-35΄) | Εκθεσιακός χώρος | Περφόρμανς

19:00 | Παναγιώτης Πανόπουλος, Stephen Cornford, Olivia Block και Graham Lambkin (100΄) | Μικρή Σκηνή | Συζήτηση

21:00 | Robert Millis: Indian Talking Machine (90΄) | Μικρή Σκηνή | Παρουσίαση & Συζήτηση

 

Παρασκευή 26 Ιανουαρίου - Σάββατο 3 Φεβρουαρίου

Φουαγιέ 5ου ορόφου | Ηχητική εγκατάσταση

09:00-21:00 | Stephen Cornford: Constant Linear Velocity

 

Info:

Detritus

26-28/1

Σε διάφορους χώρους της Στέγης

Λεωφόρος Συγγρού 107

Είσοδος ελεύθερη

Λόγω περιορισμένης χωρητικότητας, θα τηρηθεί αυστηρή σειρά προτεραιότητας.

www.sgt.gr

 

Οδηγός Μουσικής