ΓΙΑ ΝΑ ΜΑΘΕΙΣ ΚΑΠΟΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ, χρειάζεται να συγκεντρωθείς. Δεν μπορείς να καταλάβεις τον Ψυχρό Πόλεμο σε δύο λεπτά. Δεν μπορείς να απολαύσεις κλασική ή ηλεκτρονική μουσική για λίγο. Ορισμένες ηδονές προϋποθέτουν τη βραδύτητα. Πρέπει να βυθιστείς στο σύμπαν τους, να αφεθείς, να αγνοήσεις την πλευρά του εαυτού σου που σου λέει να σηκωθείς, να χαζέψεις, να ανοίξεις σόσιαλ, να σκρολάρεις, να φωτογραφίσεις καταναγκαστικά τα πάντα.
Γι' αυτό η τηλεκπαίδευση στο δημόσιο πανεπιστήμιο είναι τουλάχιστον αρνητική εξέλιξη και σίγουρα όχι «εκσυγχρονισμός», όπως λένε πολλοί. Γιατί η κοινωνία μας δεν έχει ανάγκη από περισσότερη σύνδεση στο Ίντερνετ, περισσότερο χρόνο στο κινητό ή τον υπολογιστή, περισσότερο σκρολάρισμα και περισσότερες διαδρομές της προσοχής στα πιο άκυρα μέρη, από το stories στο Instagram μέχρι το σαχλοβίντεο στο TikTok.
Αυτό που χρειάζονται οι νέοι άνθρωποι είναι συγκέντρωση, προσοχή και τεχνικές που να τους επιτρέπουν να εστιάζουν τo μυαλό τους σε ένα πράγμα για ώρες, ώστε να κάνουν βαθύτερες σκέψεις. Διάφορες έρευνες για το πώς λειτουργεί ο ανθρώπινος εγκέφαλος δείχνουν ότι η επιτυχία είναι θέμα συγκέντρωσης.
Η τηλεκπαίδευση είναι άλλο ένα χτύπημα στη συγκέντρωση του νου. Και είναι φριχτό που το χτύπημα έρχεται ως συνοδεία αναγκαίας γνώσης. Έστω ότι η δημόσια παιδεία καλείται να δίνει στους ανθρώπους δεξιότητες που θα τους χρειαστούν στον σύγχρονο κόσμο. Τη στιγμή που τόσοι και τόσοι άνθρωποι λιώνουν από τηλεοπτικές σειρές σε stories και από fb posts σε τσοντοσάιτ, το να λέει κανείς ότι «εκσυγχρονιζόμαστε» όταν βάζουμε προπτυχιακούς να κοιτάνε (δεν λέω παρακολουθούν, γιατί, οk, όλοι ξέρουμε) μια διάλεξη μέσω Ζοοm είναι αστείο.
Αυτό που χρειάζονται οι νέοι άνθρωποι είναι συγκέντρωση, προσοχή και τεχνικές που να τους επιτρέπουν να εστιάζουν τo μυαλό τους σε ένα πράγμα για ώρες, ώστε να κάνουν βαθύτερες σκέψεις. Η τηλεκπαίδευση είναι άλλο ένα χτύπημα στη συγκέντρωση του νου. Και είναι φριχτό που το χτύπημα έρχεται ως συνοδεία αναγκαίας γνώσης.
Αλλά είναι θλιβερό αν σκεφτεί κανείς και τις κοινωνικές προεκτάσεις. Πολλά παιδιά μεγαλώνουν σε περιβάλλοντα που τα κρατάνε πίσω. Οι γονείς τους δεν έχουν τα σπουδαία βιβλία ή τις φοβερές προσλαμβάνουσες. Άλλοι σαμποτάρουν τις κλίσεις των παιδιών. Για να μη μιλήσω για περιπτώσεις που κακομεταχειρίζονται ή κακοποιούν συναισθηματικά τα παιδιά τους.
Αυτά τα παιδιά χρειάζονται ένα καλό αμφιθέατρο και μια βιβλιοθήκη. Δεν αρκεί μια οθόνη υπολογιστή για τα πάντα. Δεν μπορώ να φανταστώ, για παράδειγμα, κάποιον 18χρονο που παρακολουθεί μαθήματα μέσα σε ένα σπίτι επιτήρησης και ελέγχου, στο παιδικό δωμάτιο, με την εφηβική πιτζάμα, να αισθάνεται ξαφνικά τη φρεσκάδα της νέας του ζωής, φοιτώντας κάπου μέσω Ζοοm. Από το να μην έχουν οι γονείς βιβλιοθήκη με κλασικά αριστουργήματα μέχρι να σε κακοποιούν είναι τεράστια η απόσταση, φυσικά, αλλά και στις δύο περιπτώσεις και σε όλες τις ενδιάμεσες η καλή δημόσια παιδεία με φυσική παρουσία βοηθάει πολύ.
Η τηλεκπαίδευση αγνοεί επιδεικτικά την πραγματικότητα της εμπειρίας των νέων τον 21ο αιώνα. Δεν είναι τυχαίο που τα εγκώμια περί τηλεκπαίδευσης συνήθως έρχονται από μεγαλύτερους ανθρώπους που ακόμα περνάνε τον μήνα του μέλιτος με την τεχνολογία.
Εμείς οι νέοι το 'χουμε περάσει αυτό το στάδιο. Την αγαπάμε την τεχνολογία και τις χρωστάμε άπειρα πράγματα, δεν θα μπορούσαμε να ζήσουμε χωρίς αυτήν, αλλά, ναι, κάποιες ώρες της ημέρας θα θέλαμε να πάρουμε διαζύγιο απ' αυτή την τόσο ελεγκτική σύντροφο.
Πρόκειται για μέρες υπερβολικής σύνδεσης με υπερβολικά πολλά άτομα, υπερβολικής διαθεσιμότητας, άσκοπης συλλογής μάταιων πληροφοριών και αργόσχολης περιπλάνησης από το ένα account στο άλλο και μετά πάλι πίσω. Δεν χρειαζόμαστε κάποιον να μας μάθει να είμαστε κολλημένοι στο κινητό. Αυτό το κάνουν καλά ιδιωτικές εταιρείες που ξοδεύουν αδιανόητα ποσά για να πετύχουν αυτό το εθιστικό αποτέλεσμα που έχουν πετύχει.
Αυτό που χρειαζόμαστε είναι να μάθουμε να ελέγχουμε το κεφάλι μας. Να παρακολουθούμε επιχειρήματα που ξετυλίγονται αργά. Να διαβάζουμε μυθιστορήματα που ξεδιπλώνουν περίτεχνα την πλοκή τους. Χρειαζόμαστε την επαφή με ταινίες που κινούνται στους ρυθμούς τους, με μουσικές ή επιστημονικές μελέτες που δεν τις «πιάνεις» παρά μόνο αν αφεθείς σ' αυτές για ώρες.
Όχι κινητό παντού, ακόμα και την ώρα που μαθαίνουμε. Οι ανώτερες πνευματικές απολαύσεις δεν πρέπει να γίνουν προσβάσιμες στους λίγους που θα έχουν να πληρώσουν για εκπαίδευση με φυσική παρουσία και απρόσιτες στους πολλούς που περιμένουν από τη δημόσια παιδεία να τους ανεβάσει.
Σαν τους πρωταγωνιστές στην ταινία «Παράσιτα» φαντάζομαι τους φτωχούς, στριμωγμένους σε άθλια δωματιάκια, να τη βρίσκουν με σόσιαλ και σαχλοβίντεο, εθισμένοι στο hi-tech ναρκωτικό, ενώ από πίσω παίζει στο Ζοοm κάποια διάλεξη. Την ίδια ώρα οι πλούσιοι ή οι πιο τυχεροί (π.χ. ταλαντούχοι) θα απολαμβάνουν αυτό που λέμε «σπουδές». Επάνοδος στον 19ο αιώνα με κινητά, WiFi και οθόνες λέγεται αυτό, όχι «εκσυγχρονισμός».
σχόλια