Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
8

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Οι ναυαγοσώστες, 1936

 Στην Θεσσαλονίκη η λέξη κατασκήνωση είναι συνυφασμένη με την ΧΑΝΘ, και μάλιστα είναι επίσης συνυφασμένη με το Πήλιο και όχι τόσο με την Χαλκιδική.

Η πρώτη, μακροβιότερη, και πιο θρυλική κατασκήνωση που ιδρύθηκε ποτέ στην χώρα άνοιξε τις πόρτες της πριν από εκατό περίπου χρόνια, το 1924, όταν ακόμα η έννοια της παιδικής κατασκήνωσης ήταν παντελώς άγνωστη στην Ελλάδα, και η ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στο σύγχρονο Ελληνικό Κράτος μετρούσε λίγα μόλις χρόνια.

Ο λόγος για την ιστορική πανελλαδική Κατασκήνωση της Χ.Α.Ν στον Αϊ Γιάννη του Πηλίου, που μεγάλωσε γενιές και γενιές παιδιών απ' όλη την χώρα (περισσότερα από 30.000 παιδιά μέχρι σήμερα ), και μόλις γιόρτασε τα 90κοστά γενέθλια της με ένα ξεχωριστό τριήμερο εκδηλώσεων – στο οποίο παρών ήταν και ο αιωνόβιος σήμερα πρώτος της κατασκηνωτής.

Συναντήσαμε τον Πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου Χ.Α.Ν. Ελλάδος, και πρώην πρόεδρο της ΧΑΝΘ, κ. Γιάννη Σωσσίδη λίγο πριν αναχωρήσει για το Πήλιο, και μάθαμε όλη την ιστορία της κατασκήνωσης- ενώ συγχρόνως περιηγηθήκαμε στο πιο .. stand-by-me-αλά-ελληνικά  vintage φωτογραφικό αρχείο.

Ιδού!

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Ο Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου ΧΑΝ Ελλάδος, Γιάννης Σωσσίδηςφωτ.: Άλκηστη Γεωργίου/ LIFO

Μαθήματα Ιστορίας


1918:
H Αμερικάνικη ΧΑΝ (YMCA) ιδρύει λέσχες ψυχαγωγίας για νέους και στρατιώτες στην Ελλάδα, με στόχο την εκπαίδευση και την καθοδήγηση τους στον δρόμο της πίστης και της ευγενούς άμιλλας.


1921: Ιδρύεται η ΧΑΝ Θεσσαλονίκης

1922: Η ιδέα της ίδρυσης μιας θερινής κατασκήνωσης στην Θεσσαλονίκη συζητιέται για πρώτη φορά από τον Charles Stanley Lamb.


1922: Η Αμερικάνικη ΧΑΝ (YMCA) συμμετέχει στην περίθαλψη προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής στην Αθήνα.
1923:Ίδρυση της ΧΑΝ Αθήνας

1924: Ιδρύεται η πανελλαδική κατασκήνωση της ΧΑΝ στο Πήλιο, με Έλληνα διευθυντή και Αμερικανό σύμβουλο διοίκησης ( Lewis William Riess), ο οποίος μετέδιδε τις γνώσεις και την πείρα σε κατασκηνωτικά θέματα.


1924-1939: Η κατασκήνωση λειτουργεί απρόσκοπτα μέχρι την δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά, ο οποίος απαγόρευσε την λειτουργία της, και δήμευσε όλα τα περιουσιακά στοιχεία της ΧΑΝ.
Ακολουθεί ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, και η κατασκήνωση παραμένει κλειστή.

1946: Ο προπολεμικός Διευθυντής της ΧΑΝΘ Herbert Lansdale επιστρέφει στην Ελλάδα ως απεσταλμένος του Αμερικάνικου Υπουργείου Εξωτερικών.

Η Αμερικάνικη ΧΑΝ προσφέρει το ποσό των 100.00 δολαρίων, και η ελληνική ΧΑΝ στέκεται πάλι στα πόδια της, αλλά τα σύννεφα του εμφυλίου έχουν ήδη αρχίσει να εμφανίζονται.

1946-1950: Η κατασκήνωση αναστέλλει την λειτουργία της.

1951: Η κατασκήνωση στο Πήλιο ανοίγει ξανά τις πόρτες της , με διευθυντή τον Μίμη Τσικίνα ο οποίος διετέλεσε και διευθυντής της ΧΑΝΘ.

Έκτοτε η κατασκήνωση συνεχίζει απρόσκοπτα την λειτουργία της μέχρι και σήμερα.

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Η ομάδα διοίκησης τον Ιούλιο του 1924. Από αριστερά: A.Νικολαϊδης, Ι. Διαμαντόπουλος, Ι. Παπασλιώτης, Λ. Ιορδανίδης, Τ. Αλεξανδρίδης

1993: Επιτρέπεται η συμμετοχή κοριτσιών στην κατασκήνωση


2014: Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση γιορτάζει τα 90 της χρόνια.

Κατασκήνωση ετών 90

―Η κατασκήνωση της Χ.Α.Ν στο Πήλιο κλείνει φέτος τα 90! Πώς ξεκίνησαν όλα;

Αμέσως μετά την ίδρυση της ΧΑΝΘ, το 1921, είχε δημιουργηθεί μία ημερήσια κατασκήνωση στο Αγγελοχώρι, εδώ στο Καραμπουρνάκι. Λεγόταν "Φίλιππος ο Μακεδών", και τα παιδιά περνούσαν εκεί μία ολόκληρη μέρα, σαν εκδρομή. Μιλάμε για την εποχή όπου έκανε κανείς άνετα μπάνιο στην θάλασσα της Θεσσαλονίκης.

Δεν κράτησε όμως για πολύ, μιας που υπήρχαν θέματα με τις συνθήκες υγιεινής, πολλά κουνούπια, και φόβοι για ελονοσία.

Πάρθηκε έτσι η απόφαση να βρεθεί ένα μέρος μέσα στη φύση.

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Κατασκηνωτές στην πρώτη ημερήσια κατασκήνωση στο Αγγελοχώρι, 1922 - "Αμέσως μετά την ίδρυση της ΧΑΝΘ, το 1921, είχε δημιουργηθεί μία ημερήσια κατασκήνωση στο Αγγελοχώρι, εδώ στο Καραμπουρνάκι. Μιλάμε για την εποχή όπου έκανε κανείς άνετα μπάνιο στην θάλασσα της Θεσσαλονίκης."
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Ο Απόστολος Νικολαϊδης στην πρώτη κατασκήνωση στο Αγγελοχώρι, 1922-23

―Και πώς προέκυψε ο Αϊ Γιάννης του Πηλίου;
Το μέρος το πρότεινε ένας καπνοβιομήχανος ονόματι Νίκος Πανάς, με καταγωγή από τον Κισσό του ανατολικού Πηλίου.

Ο Πανάς ήταν μέλος του πρώτου διοικητικού συμβουλίου της ΧΑΝΘ, κι ήταν εκτός των άλλων και ερασιτέχνης ψαράς, με ένα δικό του βαρκάκι ξύλινο που το είχε στην Καλαμαριά. Μια μέρα, λοιπόν, πήρανε αυτό το καΐκι και πλεύσανε από τον Όλυμπο στο ανατολικό Πήλιο, φτάνοντας στον Αι Γιάννη.

Τους πήγε σε μία παραλία απομονωμένη, την παραλία του Παπά Νερό, που πλέον είναι μια τουριστική παραλία- και τους υπέδειξε το μέρος.

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Ο Αϊ Γιάννης το 1927 - "Τον Αϊ Γιάννη τον πρότεινε ο καπνοβιομήχανος Νίκος Πανάς, με καταγωγή από το Πήλιο. Αυτός οδήγησε τα μέλη του συμβουλίου της ΧΑΝ σε μία απομονωμένη παραλία (Παπά Νερό) το 1924"

―Μιλάμε για την πρώτη κατασκήνωση που ιδρύθηκε ποτέ στην Ελλάδα, έτσι;
Ναι. Ήταν η πρώτη οργανωμένη κατασκήνωση στη χώρα για παιδιά και εφήβους. Η επόμενη ιδιωτική κατασκήνωση μετά την ΧΑΝ λειτούργησε την δεκαετία του '70, μισό αιώνα μετά. Σκεφτείτε ότι το 1924 που λειτουργεί για πρώτη φορά η κατασκήνωση στο Πήλιο είμαστε μόλις δύο χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Η χώρα είχε πολλά προβλήματα...

―Και δέκα μόλις χρόνια σχεδόν από την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.
Ακριβώς. Και παρ' όλα αυτά δημιουργείται ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα το οποίο γνώρισε πρωτοφανή απήχηση.

―Δεν ξένισε τον κόσμο;

Θέλω να πω, ποιος έστελνε το παιδί του κατασκήνωση το 1924;

Ήταν σίγουρα κάτι πρωτόγνωρο, κι όμως υπήρχε η ανάγκη τα παιδιά να μπορέσουν να κάνουν διακοπές στη φύση, με τα στοιχειώδη θέματα να είναι καλυμμένα προκειμένου να μπορέσουν να παίξουν, να ενταχθούν σε ένα κοινωνικό σύνολο.

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Η 4η σκηνή με την ονομασία "Αχιλλεύς", 1926
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Εγχειρίδιο για την κατασκήνωση, του Ν. Κωνσταντίνου. Δεκαετία '30

―Κύριε Σωσσίδη, η κατασκήνωση της ΧΑΝ ήταν μία κατασκήνωση της αστικής –και άνω- τάξης;
Θα σας πω. Τα πρώτα της χρόνια φιλοξένησε προσφυγόπουλα, παιδιά τα οποία ερχόντουσαν από την κοινωνική πρόνοια. Όταν έγινε ο μεγάλος σεισμός το 1953 στον Βόλο οι εγκαταστάσεις λειτούργησαν αποκλειστικά για τα σεισμόπληκτα παιδιά.

Κάθε χρόνο φιλοξενούνται παιδιά από την πρόνοια, ή παιδιά οικογενειών με οικονομικά προβλήματα μέσω υποτροφιών.
Επίσης, εδώ και πολλά χρόνια φιλοξενούνται τα παιδιά εργαζομένων της ΔΕΗ, εργαζομένων στα Ελληνικά πετρέλαια, έρχονται παιδιά από την περιοχή, μεριμνεί η κοινότητα.
Γενικότερα, απευθυνόμαστε σε όλο τον κόσμο. Η αλήθεια είναι, όμως, όσον αφορά τη Θεσσαλονίκη, ότι δεν υπάρχει άνθρωπος που να ζει ή να έζησε στο ιστορικό κέντρο της πόλης που να μην πέρασε από τον γενικότερο πυρήνα της ΧΑΝΘ. Ο αστικός κόσμος της πόλης είναι εκ των πραγμάτων συνυφασμένος με την κατασκήνωση.

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Οι σκηνές των κατασκηνωτών στην πρώτη εγκατάσταση, στην πλατεία μπροστά από την εκκλησία, 1927
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Οι ηθοποιοί της κατασκήνωσης, 1924-"Απευθυνόμαστε σε όλο τον κόσμο. Η αλήθεια όμως είναι ότι δεν υπάρχει άνθρωπος που να έζησε στο ιστορικό κέντρο της Θεσσ/νίκηςχωρίς να περάσει από τον πυρήνα της ΧΑΝΘ.Ο αστικός κόσμος της πόλης είναι εκ των πραγμάτων συνυφασμένος με την κατασκήνωση."
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Ηλιακό ωρολόγιο, από το ημερολόγιο του Ν. Κωνσταντίνου

―Πώς ξεκινούσαν οι πρώτοι κατασκηνωτές να πάνε στο Πήλιο, πριν εκατό σχεδόν χρόνια; Θα πρέπει να ήταν μεγάλη υπόθεση το ταξίδι.

Υπήρχαν δύο τρόποι. Οι πρώτες αποστολές έφευγαν με καράβι από τη Θεσσαλονίκη και κατέβαιναν με κάτι τεράστια μαδέρια στην παραλία.

Ο δεύτερος τρόπος ήταν να πάνε με λεωφορείο μέχρι τον Βόλο, μετά τρένο από Βόλο μέχρι τις Μηλιές, και από κει με μουλάρια ή με τα πόδια. Περισσότερες από έξι ώρες περπάτημα.

Αυτή την διαδρομή Μηλιές- Τσαγκαράδα- Αι Γιάννης την κάνουν ακόμα και σήμερα τα παιδιά, στα πλαίσια των εκδρομών.

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Οι επισκέπτες φθάνουν στον Αϊ Γιάννη, 1926 - "Οι πρώτες αποστολές έφευγαν με καράβι από τη Θεσσαλονίκη και κατέβαιναν με κάτι τεράστια μαδέρια στην παραλία."
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Στο τραίνο για τις Μηλιές ο Νίκος Καλογερόπουλος, γνωστός και ως "μωρό", με τον Μιχάλη Βισεσλάφτσωφ, γνωστό ως "Σοβιέτ" Δεκαετία '30 - "Ο δεύτερος τρόπος ήταν να πάνε με λεωφορείο μέχρι τον Βόλο, μετά τρένο από Βόλο μέχρι τις Μηλιές, και από κει με μουλάρια ή με τα πόδια. Περισσότερες από έξι ώρες περπάτημα."

―Στην ουσία ήταν η κατασκήνωση της ΧΑΝ που κατέστησε το Πήλιο και τις παραλίες του τουριστικό προορισμό, έτσι δεν είναι;
Βέβαια! Κοιτάξτε, η κατασκήνωση είχε από την αρχή τεράστια απήχηση. Γενιές ολόκληρες ελληνόπουλων μεγάλωσαν εκεί. Αυτό έφερνε κάθε χρόνο στην περιοχή τις αστικές οικογένειες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης που ανακάλυπταν έναν παντελώς άγνωστο προορισμό. Ακόμα και σε βιβλία για την ιστορία του ανατολικού Πηλίου διαβάζουμε ότι πρόδρομος του τουρισμού στην περιοχή ήταν η κατασκήνωση της ΧΑΝ. Δημιουργήθηκε λοιπόν μία αντίφαση με την κατασκήνωση να βιώνει μεν μεγάλη ανάπτυξη, αλλά σταδιακά να περιχαρακώνεται.

―Δηλαδή; Μειώθηκε η έκταση της;
Η κατασκήνωση βρίσκεται ακριβώς στο μέσο ενός πολύ μεγάλου τουριστικού προορισμού, που εκτίνεται από την Τσαγκαράδα μέχρι τη Ζαγορά. Η ΧΑΝ έκανε το μέρος γνωστό, ο κόσμος ερχόταν να το επισκεφθεί, και όσο ανέβαιναν οι ανάγκες της περιοχής, άλλα τόσα κάμπινγκ, τουριστικά περίπτερα κτλ πλαισίωναν την έκταση της.

Η αρχική έκταση της κατασκήνωσης ήταν 50 στρέμματα, και σήμερα είναι 17-18. Αυτή τη στιγμή το 50% της έκτασης της κατασκήνωσης είναι πλέον ιδιόκτητη από την ΧΑΝ, και υπάρχει άριστη σχέση με τον Δήμο.
Σήμερα, παρά τα 90 χρόνια ζωής της, το μέλλον της κατασκήνωσης μοιάζει πολύ αισιόδοξο και προβλέπεται να συνεχίσει για πολλές ακόμα δεκαετίες, αναγκασμένη όμως να προσαρμόζεται στην περιοχή και τις ανάγκες της.

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Διαφημιστικό έντυπο, 1937 - "Η κατασκήνωση έφερνε κάθε χρόνο στην περιοχή τις αστικές οικογένειες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης που ανακάλυπταν έναν άγνωστο προορισμό. Πρόδρομος του τουρισμού στην περιοχή ήταν η ΧΑΝ. "
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Διαφημιστικό έντυπο, 1937
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Ο ΑΪ Γιάννης όπως είναι σήμερα - "Δημιουργήθηκε μία αντίφαση με την κατασκήνωση να βιώνει μεν μεγάλη ανάπτυξη, αλλά σταδιακά να περιχαρακώνεται λόγω της έντονης τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής που η ίδια δημιούργησε"

―Τι πιστεύετε πως είναι αυτό που έκανε τις κατασκηνώσεις της ΧΑΝ να ξεχωρίσουν εκ διαμέτρου σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες ιδιωτικές κατασκηνώσεις της χώρας;

Νομίζω ότι είναι το πρόγραμμα και η φιλοσοφία τους. Στην ΧΑΝ δόθηκε από την πρώτη στιγμή, και δίνεται ακόμα, τεράστια έμφαση στην φύση, στις αθλητικές δραστηριότητες, και στις εκδρομές. Κυρίως στις εκδρομές.

Οι κατασκηνώσεις μας είναι συνειδητά μικρές, δεν είναι... ''πάρκινγκ'' παιδιών όπου οι μικροί κατασκηνωτές κάνουν απλά μπάνιο στην θάλασσα, κι έχουν έπειτα ελεύθερο χρόνο. Όταν οι ιδιωτικές κατασκηνώσεις έχουν 600-800 παιδιά ανά περίοδο, εμείς έχουμε μετά βίας 180. Η κατασκήνωση δε της Χαλκιδικής που έχει έκταση 120 στρέμματα φιλοξενεί το πολύ 400 παιδιά.
Κι έχουμε σχολιαστεί γι' αυτό στην πόλη, γιατί οι θέσεις κάθε χρόνο 'κλείνουν' μέσα σε λίγες μέρες. Τα παιδιά πρέπει να είναι λίγα γιατί δίνεται μεγάλη έμφαση στο πρόγραμμα το οποίο είναι και σήμα κατατεθέν της ΧΑΝ.

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Η ομάδα του Χόκεϋ, 1932 - "Η ΧΑΝ ήταν ανέκαθεν πρωτοπόρος στη διάδοση αθλημάτων: Έφερε το μπάσκετ στην Ελλάδα, το βόλεϊ, είναι πρωτοπόρος στην ανάπτυξη του handball. Στην κατασκήνωση τα παιδιά μάθαιναν από την δεκαετία του 1920 ακόμα μπέιζμπολ, πινγκ πονγκ, χόκευ. Αθλήματα άγνωστα στην Ελλάδα."
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Αγώνας Μπέιζμπολ, 1929
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Τοξοβολία. Όρθιος αριστερά ο L.W.Riess - 1932

―Μιλήστε μας για αυτό το περιβόητο πρόγραμμα, λοιπόν.
Καταρχήν, στις τρεις εβδομάδες της κάθε περιόδου τα παιδιά βγαίνουν τουλάχιστον τέσσερις φορές σε μικρές ομάδες προς εξερεύνηση ολόκληρου του ανατολικού Πηλίου. Κοιμούνται σε χωριά, πατάνε σε γεφύρια, σε ποτάμια, σε ρέματα, σε παραλίες που δεν μπορεί να φτάσει κανείς άλλος, φτάνουνε με κανό από τη θάλασσα. Και τέτοιου είδους δραστηριότητες δεν κάνει καμία άλλη κατασκήνωση, εκτός ίσως από τις προσκοπικές.

Οι κατασκηνώσεις της ΧΑΝ είναι πολύ βαθιά προσηλωμένες στη φύση. Να φανταστείτε ότι δεν έχουμε ηλεκτρικό ρεύμα, παρά μόνο στις βασικές εγκαταστάσεις. Είναι όλοι με φακούς και λάμπες. Επίσης, δεν επιτρέπεται να έχουν τα παιδιά ηλεκτρονικές συσκευές, κινητά, παιχνίδια, κτλ

―Απαγορεύονται τα κινητά κόμα και σήμερα; Αδυνατώ να το πιστέψω!
Ναι, και δεν είναι κάτι εύκολο. Το πραγματικά εντυπωσιακό όμως είναι ότι πάρα τις αρχικές αντιδράσεις, το καταφέρνουμε με πολύ μεγάλη αποδοχή από τα παιδιά.

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Όμιλος πετροχαρακτικής με τον καθηγητή Τριανταφυλλίδη, 1933 - "Οι κατασκηνώσεις μας είναι συνειδητά μικρές, δεν είναι... ''πάρκινγκ'' παιδιών όπου οι μικροί κατασκηνωτές κάνουν απλά μπάνιο στην θάλασσα."
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Ινδιάνικη Βραδιά. Ο Μεγάλος Αρχηγός. Δεκαετία '30 - "Η Ινδιάνικη Βραδιά ήταν και είναι μία εξαιρετική εμπειρία, και σήμα κατατεθέν της κατασκήνωσης. Για μια ολόκληρη μέρα τα παιδιά μπαίνουν σε έναν ρόλο. Έπρεπε να πάνε στο ποτάμι, να φτιάξουν μόνα τους τα εργαλεία, τις στολές. Αυτή και μόνο η βραδιά λειτουργούσε ως ανάμνηση για ολόκληρη την χρονιά."

―Ο αστικός θρύλος λέει ότι όποιος πάει μια φορά στην κατασκήνωση στην ΧΑΝ δεν σταματάει να πηγαίνει μέχρι να μεγαλώσει, για να ακολουθήσουν τα παιδιά του, τα εγγόνια του κ.ο.κ.
Είναι αλήθεια. Τα στατιστικά στοιχεία λένε ότι το 85% των παιδιών ξαναπηγαίνουν για πολλά χρόνια. Και αυτό είναι ρεκόρ, μιας που για μία ιδιωτική κατασκήνωση κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Η συνέχεια αυτή είναι χαρακτηριστικό της κατασκήνωσης του Πηλίου.
Ακόμα, λόγω του συναισθηματικού δεσίματος και της παράδοσης έχουμε και το φαινόμενο του να συνεχίζουν τα παιδιά και τα εγγόνια παλιών κατασκηνωτών. Γενιές ολόκληρες.

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Ορχήστρα και χορωδία υπό την διεύθυνση του Ζ. Χαρατσάρη, 1929
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Μπάνιο στην θάλασσα, 1932

―Επώνυμοι κατασκηνωτές που πέρασαν από την ΧΑΝ;
Είναι πολλοί! Πολιτικοί, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι, μεγάλοι αθλητές, απ' όλες τις δεκαετίες. Άνθρωποι του πνεύματος. Δεν υπάρχει, όμως, λόγος να μένουμε σε ονόματα, δεν είναι αυτό το χαρακτηριστικό της κατασκήνωσης.

―Αν δεν κάνω λάθος, τώρα στους εορτασμούς πρόκειται να παραστεί και ο παλαιότερος κατασκηνωτής, από το 1924!
Ναι, ο κος Πολυχρονιάδης, 100 και κάτι χρόνων σήμερα. Είναι Θεσσαλονικιός. Θα γίνει μια τιμητική διάκριση στο πρόσωπό του, καθώς πήγε στις πρώτες αποστολές. Είναι εντυπωσιακή οι προσέλευση του κόσμου για τον φετινό επετειακό εορτασμό. Έχουν έρθει επιστολές, mail, από Αμερική, Αυστραλία, Ευρώπη, Βραζιλία. Θα είναι στον Αι Γιάννη όλες οι γενιές, ακόμα και προπολεμικές, και μεταπολιτευτικές, και σύγχρονες. Είναι σαν οικογενειακή υπόθεση, ένα δέσιμο που διαρκεί, και είναι πραγματικά μοναδικό.

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Αναπαράσταση του ανατολικού αετώματος του Παρθενώνα. Οι Θεοί: Ζευς ο Φλώρος, Ήρα ο Πολχρονιάδης, ο παλαιότερος και τιμώμενος φέτος κατασκηωτής, Αθηνά ο Σπανούδης, και άγνωστος ως Ποσειδών (1929)
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Πρωινό μάθημα με τον Ι. Διαμαντόπουλο, 1925 - "Οι κατασκηνώσεις της ΧΑΝ είναι πολύ βαθιά προσηλωμένες στη φύση. Να φανταστείτε ότι δεν έχουμε ηλεκτρικό ρεύμα, παρά μόνο στις βασικές εγκαταστάσεις, ούτε επιτρέπονται τα κινητά και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές"

―Πιστεύετε ότι το δέσιμο αυτό οφείλεται και στο εντατικό πρόγραμμα των δραστηριοτήτων;
Ναι, νομίζω ότι είναι αυτή η φιλοσοφία που επιτρέπει και στην ΧΑΝ να βγάζει μέσα από τις κατασκηνώσεις τα εθελοντικά στελέχη των υπόλοιπων ετών. Οι μικροί κατασκηνωτές εκπαιδεύονται σε ό,τι έχουν κλίση, και είναι αυτοί που θα στελεχώσουν τις κατασκηνώσεις και θα γίνουν ομαδάρχες, αρχηγοί, μέλη του προσωπικού. Φροντίζουμε να αποκτούν συγκεκριμένες δεξιότητες ανάλογα με το ταλέντο τους, στο θέατρο, στη μουσική, στην κολύμβηση, κτλ.
Αυτοτροφοδοτείται η κατασκήνωση από τα δικά της παιδιά, "παράγοντας" εθελοντές που μπορεί αργότερα να στελεχώσουν άλλες κατασκηνώσεις, ή εργασθούν σε άλλες δραστηριότητες. Αποκτούν εμπειρία.

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Όλη η κατασκήνωση, 1936. Στο μέσον ο Η.P Lansdale, προπολεμικός διευθυντής της κατασκήνωσης
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Δεκαετία του '50 - "Το 85% των παιδιών που πηγαίνουν στην κατασκήνωση της ΧΑΝ συνεχίζουν για πολλά χρόνια. Στη συνέχεια το ίδιο κάνουν και τα παιδιά τους, τα εγγόνια τους, κ.ο.κ"

―Το χριστιανικό στοιχείο τι ρόλο έχει στην κατασκήνωση;
Γενικότερα υπάρχει μια φιλοσοφία κατασκηνωτικού προγράμματος με έμφαση στην ψυχαγωγία, στην ζωή στην ύπαιθρο, την αγάπη για την φύση, και τον αθλητισμό. Η βαρύτητα δίνεται στην ομαδικότητα, με τη φιλοσοφία της ΧΑΝ του έμπρακτου χριστιανισμού που είναι η βιωματική αντίληψη διαφόρων στόχων.

Δεν υπάρχει στα παιδιά καμία κατήχηση ή καθοδήγηση. Μέσα από το παιχνίδι, μέσα από το πρόγραμμα, μέσα από την εκδρομή υπάρχει μια μεθόδευση, ένα πρόγραμμα που αναπροσαρμόζεται κάθε δεκαετία. Βιωματικά το παιδί αντιλαμβάνεται έννοιες όπως είναι η αγάπη, η αλληλεγγύη, η αλληλοβοήθεια, η συνύπαρξη.

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Υποστολή σημαίας, 1936 - "Η βαρύτητα δίνεται στην ομαδικότητα, και στη φιλοσοφία του έμπρακτου χριστιανισμού που είναι η βιωματική αντίληψη διαφόρων στόχων. Δεν υπάρχει στα παιδιά καμία κατήχηση ή καθοδήγηση. "
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Αθλητικοί Αγώνες, 1972 - "Είχαμε πάντα συνάφεια με την γύρω περιοχή σε πολιτιστικά δρώμενα και αθλητικές εκδηλώσεις. Υπάρχει μια γενικότερη αγάπη από τις κοινότητες για ΧΑΝ και αντίστροφα, με την περιοχή να έχει αποκτήσει μέσω της κατασκήνωσης πρεσβευτές σε όλη την Ελλάδα."

―Ήταν όμως μία κατασκήνωση αρρένων μέχρι και το 1992..
Ναι, και μάλιστα υπήρχε μια στρατοπεδική, καλώς εννοούμενη, ατμόσφαιρα, με μεγάλο βαθμό σκληραγώγησης, σαν προσκοπική (έμφαση στη γυμναστική, στις πορείες, σε ναυαγοσωστικά μαθήματα κ.α.)
Οι καιροί επέβαλαν -με μεγάλη έστω καθυστέρηση- ότι δε γίνεται να κρατάς τον μισό νεανικό πληθυσμό έξω, επειδή το πρόγραμμα ήταν απαιτητικό. Αυτό ήταν και ένα μάθημα για τη ΧΑΝ, μιας που απ' ότι φάνηκε στην πορεία τα κοριτσάκια ανταπεξέρχονταν καλύτερα απ' ότι τα αγοράκια στις διάφορες δραστηριότητες.

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Ο Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής σε επίσκεψη του στην κατασκήνωση, 1961
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Ινδιάνικη Βραδιά. Πρώτος δεξιά ο Θ. Δερβίσης. Δεκαετία '60

―Ήσασταν κατασκηνωτής στο Πήλιο από το '77 μέχρι και το 1990. Τι αποκομίσατε από αυτή την εμεπιρία;
Καταρχήν κέρδισα φιλίες μιας ζωής, πολύ σημαντικές. Οι ανθρώπινες σχέσεις που δημιουργούνται στην ΧΑΝ κρατάνε για πάντα. Επίσης, μπαίνεις σε μια νοοτροπία και μαθαίνεις έναν τρόπο ζωής που σε ακολουθεί πάντα. Αυτή η ανάγκη για εθελοντισμό, για κοινωνική προσφορά, υπευθυνότητα, λαμβάνεται βιωματικά και είναι κάτι που το υποστηρίζεις σε όλη σου τη ζωή, προσπαθείς να τα περάσεις και στους υπόλοιπους.

Είναι εφόδια ζωής αυτά που δίνει η ΧΑΝ. Το σλόγκαν της Θεσσαλονίκης, ''Δημιουργεί έναν τρόπο ζωής για μια ζωή''. Για όλες τις ηλικίες είναι μια πυξίδα, είτε αφορά στην ψυχαγωγία είτε στον αθλητισμό.

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
"Οι ανθρώπινες σχέσεις και οι φιλίες που δημιουργούνται στην ΧΑΝ κρατάνε για πάντα. Αυτή η ανάγκη για εθελοντισμό, για κοινωνική προσφορά, υπευθυνότητα, λαμβάνεται βιωματικά και είναι κάτι που το υποστηρίζεις σε όλη σου τη ζωή, και κάτι το οποίο προσπαθείς να τα περάσεις και στους υπόλοιπους." Γιάννης Σσσίδηςφωτ.:Άλκηστη Γεωργίου/LIFO
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Δελτίο του κατασκηνωτή και μετέπειτα πρώτου μεταπολεμικού διευθυντή της κατασκήνωσης, Μίμη Τσικίνα, 1928
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Ανάποδη μέρα. Καψόνι στο προσωπικό που κάνει μπάνιο με πιτζάμες. Από αριστερά: Βύρων Αντωνιάδης, Σπύρος Καλλιπολίτης, Π. Γεροντόπουλος, Χρήστος Γεωργιάδης, Θόδωρος Τζίφας, Δ. Τζαννέτος, 1969

―Άλλαξε κάτι με την κρίση;
Γενικά, ένας οργανισμός σαν την ΧΑΝ δεν είναι εύκολο να κρατηθεί σήμερα, λόγω των εκτεταμένων φορολογιών επί της ιδιοκτήσιας κ.α. Η ανταπόκριση όμως του κόσμου στα προγράμματά της είναι μεγαλύτερη σήμερα, καθώς αποτελεί μία οικονική διέξοδο.

―Στην κατασκήνωση άλλαξε κάτι;
Όχι, και αυτή ακριβώς είναι και η δύναμή της.

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Ο Γιάννης Πολίτης με τον Π. Λεβέντη, δεκαετία '60
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Έντυπο για την νεολάια στην Ελλάδα
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Λούνα Παρκ, το Φλορέξ


Κατασκήνωση ΧΑΝ Πήλιο 1924-2014 - 90 χρόνια ιστορία

 

Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Διευθέτηση των σκηνων, Αύγουστος 1970 - "Είναι εφόδια ζωής αυτά που δίνει η ΧΑΝ. Το σλόγκαν της Θεσσαλονίκης, ''Δημιουργεί έναν τρόπο ζωής για μια ζωή''. Για όλες τις ηλικίες είναι μια πυξίδα, είτε αφορά στην ψυχαγωγία είτε στον αθλητισμό."
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Η πρωταθλήτρια ομάδα ποδοσφαίρου, 1928
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Η 8η ομάδα "Χαραυγή", 1927Αριστερά ο αρχηγός Συμεών Μαυροσκούφης
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Παίζοντας πινγκ πονγκ το 1924
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Προσωπικό, 1927. Από αριστερά: Hollis Sanderson, Α. Πολύτιμος, A. Chesley, Δ. Κρητικός, Λάμπρος Παραράς
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Επιθεώρηση σκηνών, 1930
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Ψυχαγωγία, "Αιγυπτιακοί χοροί", 1927
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Οι σκηνές στην νέα τους θέση, 1936
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Πρώτη μορφή της νέας τραπεζαρίας, 1932
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Πρωινό ξύπνημα, 1958
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Πρωινή επιθεώρηση, 1962
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Στη θάλασσα, 1974
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Πηλιορείτικη Βραδιά, 1978
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Ινδιάνικη Βραδιά
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Δεκαετία του '80
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Ο Κώστας Καζάζης παίζει τάβλι με τον Κώστα Κονιόρδο, 1983
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Αθλητικοί αγώνες: Άλκης Στέας, Γιώργος Αηδονάς
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Οι "Πέντε Σερ": Κ. Πλαστήρας, Μ. Κερεμλόγλου, Θ. Τζίφας, Π. Μιχαηλίδης, Π. Κουγεβετόπουλος
Η πρώτη ελληνική κατασκήνωση, από το 1924 μέχρι σήμερα Facebook Twitter
Στην τραπεζαρία της κατασκήνωσης. Στο μέσον η Ελλη Λαμπέτη, στα δεξιά της ο Κώστας Κονιόρδος και η σύζυγος του, Μίνα. Στα αριστερά της ο σύζυγος της Fred Wakeman, Ιόλη Χαρατσάρη, Νίκη Κονιόρδου

___________________________

Με αφορμή την επέτειο των 90 χρόνων η ΧΑΝ Ελλάδος κυκλοφόρησε το εντυπωσιακό λέυκωμα "90χρόνια Πήλιο 1924 - 2014".

Απαγορεύεται η αναπαραγωγή και αναδημοσίευση των φωτογραφιών αυτής της  ανάρτησης χωρίς σχετική άδεια.

Ελλάδα
8

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

σχόλια

5 σχόλια
Για την ιστορία οι κατασκηνώσεις στην Ελλάδα ξεκίνησαν το 1911 με πρωτοβουλία της Σοφίας Σλήμαν και ενέργειες του Συλλόγου Προστασίας του Παιδιού. Στις κατασκηνώσεις αυτές συμμετείχαν ορφανά παιδιά. Πρώτος τους Διευθυντής ήταν ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής Αθ. Λευκαδίτης (ο οποίος είναι και ο ιδρυτής του Προσκοπισμού στην Ελλάδα). Για την λειτουργία των κατασκηνώσεων ο Δήμαρχος Αθηναίων Σπ. Μερκούρης παραχωρεί μια μεγάλη έκταση στην Βουλιαγμένη (ο ίδιος χώρος σήμερα στεγάζει το Εκκλησιαστικό Ορφανοτροφείο Βουλιαγμένης). Αυτή η κατασκήνωση ήταν η πρώτη εισαγωγή του θεσμού στην Ελλάδα. Έτσι ξεκίνησαν σχεδόν αμέσως και οι προσκοπικές κατασκηνώσεις (με αρχηγό τους πάλι τον Αθ. Λευκαδίτη) την ύπαρξη των οποίων τεκμηριώνουν και πάμπολλές φωτογραφίες. Ταυτόχρονα όμως αυτή η πρώτη κατασκήνωση στη Βουλιαγμένη ήταν η αρχή για να θεσμοθετηθούν οι Παιδικές Εξοχές του Δήμου Αθηναίων. Η ΧΑΝ λοιπόν δεν έφερε πρώτη καμία κατασκήνωση στην Ελλάδα. Απλά θέλησε να αντιγράψει κι αυτή κάτι που γίνονταν...!
Ναι οκ, μόνο που ο προσκοπισμός προηγηθηκε της ΧΑΝΘ (έτος ίδρυσης στην Ελλαδα 1910, Αρχικό έτος ίδρυσης στην Μ Βρεττανία 1907) και οι κατασκηνώσεις ξεκίνησαν πολύ νωρίτερα από τους προσκόπους τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, γενικά όπου βρίσκονταν πρόσκοποι. Δεν θέλω να μειώσω τα κατασκηνωτικα προγράμματα της ΧΑΝΘ αλλά προτιμάω την λίιιιγο περισσότερη "ταλαιπωρία" και ανεξαρτησία του προσκοπισμού.
..κι όταν με χρόνια θα ‘μαστε μακριά σου και τρανοί θα λαχταρούμε σαν παιδιά του Πήλιου τη ζωή..Ποσο αληθινο, μετα απο τοσα χρονια, τι καταπληκτικες αναμνησεις!
1. "Γενικότερα, απευθυνόμαστε σε όλο τον κόσμο. Η αλήθεια είναι, όμως, όσον αφορά τη Θεσσαλονίκη, ότι δεν υπάρχει άνθρωπος που να ζει ή να έζησε στο ιστορικό κέντρο της πόλης που να μην πέρασε από τον γενικότερο πυρήνα της ΧΑΝΘ. Ο αστικός κόσμος της πόλης είναι εκ των πραγμάτων συνυφασμένος με την κατασκήνωση."2. "Κι έχουμε σχολιαστεί γι' αυτό στην πόλη, γιατί οι θέσεις κάθε χρόνο 'κλείνουν' μέσα σε λίγες μέρες. Τα παιδιά πρέπει να είναι λίγα γιατί δίνεται μεγάλη έμφαση στο πρόγραμμα το οποίο είναι και σήμα κατατεθέν της ΧΑΝ."3. "-Ο αστικός θρύλος λέει ότι όποιος πάει μια φορά στην κατασκήνωση στην ΧΑΝ δεν σταματάει να πηγαίνει μέχρι να μεγαλώσει, για να ακολουθήσουν τα παιδιά του, τα εγγόνια του κ.ο.κ."4. "Ακόμα, λόγω του συναισθηματικού δεσίματος και της παράδοσης έχουμε και το φαινόμενο του να συνεχίζουν τα παιδιά και τα εγγόνια παλιών κατασκηνωτών. Γενιές ολόκληρες."Αναρωτιέμαι ποιος θέλει να κρυφτεί και η χαρά δεν τον αφήνει.Γιατί δε μας λέει η καλή δημοσιογράφος ότι οι κατασκηνώσεις της ΧΑΝΘ αποτελούν μία άτυπη λέσχη, από την οποία πρέπει να περάσει κανείς, εφόσον θέλει να εγγραφεί με αξιώσεις στον κύκλο της αστικής Θεσσαλονίκης;Ότι αποτελεί, μαζί με τον κύκλο του "Ανατόλια", μία εκ των ων ουκ άνευ συνθήκη για την ένταξή του στο σύνολο των γνωστών και αναγνωρίσιμων, που νέμονται την οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή της πόλης, εδώ και δεκαετίες; Ότι αποτελεί ένα αναγνωριστικό σημάδι των "δικών μας" ανθρώπων και μετέχει (ναι, η κατασκηνωτική θητεία!) στην ανάπτυξη μιας ιδιότυπης αλληλεγγύης και αλληλοστήριξης, ανάλογες με αυτές που αναπτύσσουν μειονοτικές ομάδες, προκειμένου να επιβιώσουν; (Με τη μόνη διαφορά ότι εδώ η "κατασκήνωση" δεν αποτελεί τρόπο επιβίωσης, αλλά ακόμη μία σφραγίδα στο διαβατήριο της κοινωνικής ανάδειξης και προώθησης).Αν η ΧΑΝΘ δε θέλει να "σχολιάζεται στην πόλη", γιατί δεν προβάλλει την "κατασκηνωτική της φιλοσοφία" και δεν ανοίγεται σε περιοχές όπως η Σταυρούπολη, η Τούμπα, ο Εύοσμος; Με ποια κριτήρια αλήθεια επιλέγονται οι κατασκηνωτές; (Με βάση τη σειρά προτεραιότητας (sic)Για την πληρότητα μάλιστα του ρεπορτάζ, θα ήταν χρήσιμη ίσως μια έρευνα ανάμεσα στους "επιφανείς" της Σαλονικιώτικης κοινωνίας, για το ποσοστό αυτών που πέρασαν από τις κατασκηνώσεις της ΧΑΝΘ (και από τους άλλους μηχανισμούς στήριξης και προώθησης των μελών αυτών των ιδιότυπων "λεσχών").Και έπειτα, αν έχει κάποια σημασία για τους αναγνώστες, η οπτική γωνία της δημοσιογράφου, μέσα από τη θητεία της ή μη στις κατασκηνώσεις αυτές.Και όλα αυτά, γιατί στο μεγάλο χωριό που είναι η Θεσσαλονίκη όλοι λίγο πολύ γνωριζόμαστε και γνωρίζουμε πολύ καλά πώς είναι η αξιοσύνη να προσμετράται με βάση τη "κατασκηνωτική", τη "σχολική" ή τη "δημοσιοσχεσίτικη" θητεία του καθενός (ειδικά στο τραπέζιο Κούσκουρα, Βογατσικού, Νίκης, Χρυσοστόμου Σμύρνης και Τσιμισκή)... Merci.
Χωρίς απαραίτητα να σας διαψεύδω, ήθελα να πω πως το (υπέροχο) άρθρο μου θύμισε τα δικά μου καλοκαίρια στην κατασκήνωση της ΧΑΝΘ στον Άγιο Νικόλαο. Δεν ήμουν από πλούσια ή δικτυωμένη οικογένεια, δεν πήγαινα σε ιδιωτικό, δεν ζούσα στο Πανόραμα, και σαν εμένα ήταν τα περισσότερα παιδιά που γνώρισα εκεί, από διάφορες περιοχές της πόλης. Κι επίσης, μαθαίναμε κάθε χρόνο πότε άνοιγαν οι εγγραφές και πηγαίναμε την πρώτη μέρα. Ποτέ δεν μας είπαν ότι δεν προλάβαμε, ποτέ δεν έχασα τη θέση μου (με απώτερο σκοπό να την δώσουν σε δικτυωμένο πλουσιόπαιδο του ιστορικού κέντρου). :)
Α, μα είναι πολύ απλό. Η Θεσσαλονίκη είναι μια κανομικότατη πόλη, στην οποία η αστική τάξη έχει την επαρχιώτικη νοοτροπία του κοτζαμπάση και του τσιφλικά.Άσχετο, αλλά έχει πολύ ενδιαφέρον που στις επί Μεταπολίτευσης έγχρψμες φωτογραφίες που παραθέσατε ξαφνικά τα γυμνασμένα κορμιά και τα αδύνατα-υγιή θα λεγα- παιδάκια έχουν ως δια μαγείας αντικατασταθεί από παχύσαρκα καλοζωισμένα νεοελληνάκια και γονείς.