[Από την Τίνα Μανδηλαρά]
Ένα μικρό ανθρωπάκι, μια κεφαλή μεγαλύτερη από το σώμα αλλά σε λιτές και απέριττες γραμμές έμεινε να στοιχειώνει το σύμπαν του Πικάσο για πάντα. Το κυκλαδικό εδώλιο σε σχήμα λύρας είναι που θα επηρεάσει την τέχνη του καταλανού καλλιτέχνη περισσότερο από οτιδήποτε άλλο και σε εποχές πρώιμες. Θα διασχίσει το ασυνείδητο του και θα μεταγραφεί σε μια σειρά από παράξενα κεφάλια-όπως στις "Δεσποινίδες της Αβινιόν"-θα γίνει διπλή κεφαλή και κομματιασμένο πορτραίτο του Βολάρ, κυβιστικό υπερπέραν και υποδειγματική λιτότητα. Αφήνοντας πίσω του τις υπερβολές του ρομαντισμού και την τυραννία της φύσης του Fin de siècle ο Πικάσο μπαίνει στο νέο αιώνα έχοντας στοιχειωμένη τη συνείδηση από αυτό το κυκλαδικό ανθρωπάκι. Άδικα όλοι λένε ότι κατάλαβε την Ελλάδα και τη Μεσόγειο μετά από τα ταξίδια του στην Ιταλία τη δεκαετία του 20-οι επιρροές υπήρχαν από νωρίς. 
Ήδη στα πρώτα του σχέδια η ελληνική αγαλματοποιία πρωταγωνιστεί με κάθε τρόπο και αποκαλύπτει το απέριττο φως της Μεσογείου και την αρχαιοελληνική απλότητα. Τα πάντα αποπνέουν λιτότητα, ελευθερία και φως-και έναν τρόπο να στήσει ο Πικάσο τον άνθρωπο ισότιμα απέναντι στους θεούς. Το πολιτικό του στίγμα επίσης εντοπίζεται ακριβώς σε αυτή την ισότιμη συνθήκη που διεκδικεί για την ανθρωπότητα-πάνω και όχι κάτω από τα θεία. Οι Αρχαίοι έδωσαν στους θεούς τους ανθρώπινα ελαττώματα και στοιχεία-κι αυτό είναι κάτι που εκείνος ανακάλυψε και λάτρεψε στον ελληνικό μυστικισμό: τον απενοχοποιημένο έρωτα και την ανθρώπινη ιδιοσυγκρασία. Ο Πικάσο έφερε με θρασύτητα τους φαύνους και τα γυμνά αρχαία αγάλματα μπροστά στην τέχνη του αποθεώνοντας τη θνητή τους γύμνια. Το Απολλώνιο και το Διονυσιακό συνυπήρχαν στις εικόνες που εμπνεόταν σε ισόποσες δόσεις κι έτσι ο Πικάσο παρασύρεται από την Ελλάδα του Απόλλωνα τη λουσμένη στο φως που βουλιάζει στα σκοτεινά μονοπάτια του Διονύσου αλλά και του απανταχού παρόντα Μινώταυρου-αυτού του ακατάβλητου ζώου της σεξουαλικότητας. Ζωγραφίζοντας ο Πικάσο άκουγε να του μιλάει ο "Αυλός του Πάνα"-εξου και ο ομώνυμος πίνακας- και τα ερωτικά τραγούδια των σειρήνων. Χόρεψε με τις νύμφες και ύμνησε την ερωτική ελευθερία. Και κάπου εκεί, ανάμεσα στη γη και τον Άδη, το αρχαίο ιερό και την ομορφιά των ληκύθων και των αγγείων αγάπησε την Ελλάδα για πάντα. Ύστερα ήρθαν οι Έλληνες φίλοι του με τους οποίους απολάβανε τα μεθυστικά κρασιά στον γαλλικό νότο και η επηρεασμένη από την Ελλάδα τέχνη του άρχισε να συνυπάρχει αρμονικά με την πολιτική αλληλεγγύη.
Το ζεύγος Μιλιέξ, δηλαδή ο Ροζέ Μιλιέξ και η Τατιάνα Γκρίτση-Μιλιέξ πείθουν τον Πικάσο- ο οποίος κατά τη διάρκεια της κατοχής του Παρισιού από τους Γερμανούς διαμένει πια μόνιμα στον γαλλικό νότο- να προβεί σε πράξη αλληλεγγύης στον ταλανιζόμενο ελληνικό λαό. Ο Πικάσο μαθαίνει από τους φίλους του για την ελληνική αντίσταση και στον ελληνικό αγώνα. Ο Μιλλιέξ, αυτός ο ρομαντικός φιλέλληνας που απέδειξε στην πράξη τι σημαίνει πραγματική solidarite κάνοντας δωρεές, πρωταγωνιστώντας στα κοινά ως υποδιευθυντής του γαλλικού ινστιτούτου και διοργανώνοντας την αποστολή του Ματαρόα-αναλαμβάνει το βάρος της συλλογής των έργων. Στην πρώτη έκθεση που πραγματοποιείται στο γαλλικό ινιστούτο και στην Αθήνα το 1949 οι κριτικοί δεν βλέπουν παρά τη ριζοσπαστική και αριστερή καταγωγή των καλλιτεχνών που συμμετάσχουν. Σήμερα ωστόσο η έκθεση αυτή ανήκει πια στην ιστορία. Ένα από τα έργα αυτά είναι "Η Γυναίκα με το Κεφάλι" που φιλοτέχνησε ο Πικάσο προς ένδειξη υποστήριξης του Ελληνικού λαού με ιδιόχειρη αφιέρωση. Το έργο έμελλε να κλαπεί τον Γενάρη του 2012 από την Εθνική Πινακοθήκη και ακόμη να αναζητείται μαζί με άλλα τόσα έργα που είχαν ως πρότυπο την Ελλάδα τους αγώνες και την τραγική της ιστορία που φαίνεται να επαναλαμβάνεται άλλοτε ως τραγωδία κι άλλοτε ως αλλόκοτη φάρσα.
σχόλια