Όλες οι πόλεις είναι προσθήκες σε ένα τοπίο που απαιτούν αφαίρεση από αλλού. Μεγάλο μέρος του Παρισού χτίστηκε από την ίδια του την υπογαία, πελεκημένο πέτρα πέτρα από το βραχώδες υπόβαθρο και κουβαλημένο πάνω για τη λείανση και την τοποθέτηση. Η υπόγεια λατόμηση άρχισε για τα καλά κατά τα τέλη του δωδέκατου αιώνα και η ζήτηση του παρισινού ασβεστόλιθου αυξήθηκε όχι μόνο τοπικά αλλά σ' όλη τη Γαλλία. Με λουτήσιο ασβεστόλιθο χτίστηκαν τμήματα της Νοτρ Νταμ και του Λούβρου και, μεταφερμένος με φορτηγίδες του Σηκουάνα στο δίκτυο των ποταμών, έγινε κύριο εξαγώγιμο προϊόν της περιοχής.
Το απομεινάρι 600 χρόνων λατόμησης είναι ότι, κάτω από τη νότια πλευρά της πάνω πόλης, υπάρχει η αρνητική της εικόνα: ένα δίκτυο από πάνω από 200 μίλια στοών, δωματίων και αιθουσών, οργανωμέ. νων σε τρεις κύριες περιοχές που, μαζί, απλώνονται κάτω από εννιά διαμερίσματα της πόλης. Αυτό το δίκτυο είναι τα vides de carrieres - «κενά των λατομείων», οι κατακόμβες.

Για αιώνες, η λατόμηση ήταν κακά ρυθμισμένη και σε μεγάλο βαθμό αχαρτογράφητη. Ύστερα, στα μέσα του δέκατου όγδοου αιώνα, η εκτεταμένη υποσκαφή άρχισε να έχει επιπτώσεις στην πάνω πόλη, προκαλώντας καταβόθρες από καθίζηση, γνωστές ως fontis, που λεγόταν πως ήταν διαβολικής προέλευσης. Τα κενά του λατομείου είχαν αρχίσει να μεταναστεύουν στην επιφάνεια· η κάτω πόλη είχε αρχίσει να καταστρέφει τη δίδυμή της. Το 1774 μια fonti κατάπιε μέσα σε δευτερόλεπτα πεζοδρόμια, σπίτια, άλογα, άμαξες κι ανθρώπους. Η τοποθεσία της καταβόθρας ήταν, απ' όλα τα μέρη, η Rue d'Enfer - η Οδός Κολάσεως. Πολλές μικρότερες καταρρεύσεις ακολούθησαν και πανικός κυρίευσε την πόλη μπροστά στο άγνωστο μέγεθος τούτου του αόρατου κινδύνου.


Οι νεκροί του Παρισιού ασκούσαν μεγάλη πίεση στους ζωντανούς του. Το 1780 ένας τοίχος υπογείου δίπλα στο Saints-Innocents υποχώρησε κάτω από το βάρος του μαζικού τάφου πίσω του, και οστά και χώμα χύθηκαν μέσα στον χώρο της κατοικίας. Μια ριζική λύση χρειαζόταν ξεκάθαρα - και τελικά έγινε φανερό ότι οι στοές των λατομείων θα μπορούσε να είναι αυτή η λύση, προσφέροντας έναν μεγάλης έκτασης τάφο.

___________
Από τη δεκαετία του 1820 τα υπόγεια κενά των λατομείων χρησιμοποιήθηκαν ως μανιταροχώραφα: νοτερά και σκοτεινά, πρόσφεραν τέλειους χώρους καλλιέργειας μυκήτων, με καβαλίνες ως λίπασμα.

ΔΟΥΛΕΙΕΣ ΤΟΥ «ΥΠΟΚΟΣΜΟΥ»: Το 1940 πλέον, υπήρχαν περίπου 2.000 μανιταροκαλλιεργητές που εργάζονταν κάτω από το Παρίσι, στο σκοτάδι των στοών που ευνοούσε την ανάπτυξη του μύκητα.

6 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΠΤΩΜΑΤΑ: Το 1786 άρχισε η διαδικασία εκκένωσης των κοιμητηρίων της πόλης, των κρυπτών και των τάφων, και η μεταφορά των λειψάνων πάνω από 6 εκατομμυρίων πτωμάτων στην περιοχή του λατομείου που ήταν γνωστή ως Tombe-Issoire

ΤΑ ΤΕΙΧΗ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ: Πυκνές σειρές από μηρούς, που οι αστραφτερές τους γραμμές χωρίζονταν από αράδες κρανίων τοποθετημένων όλων με τις οφθαλμικές κόγχες προς τα μπρος!
Έναν αιώνα αργότερα ο φωτογράφος Φελίξ Ναντάρ θα χρησιμοποιούσε πρωτοπόρες φωτογραφικές τεχνικές χαμηλού φωτισμού σε τούτα τα οστεοφυλάκια. Μια από τις πλέον γνωστές του φωτογραφίες δείχνει έναν εργάτη να σέρνει ένα καρότσι με οστά. Είναι ανησυχητική εικόνα. Οι τροχοί του καροτσιού είναι ξύλινοι, τα πλαϊνά του είναι καμωμένα από τραχιές σανίδες όπου τα νερά του ξύλου φαίνονται καθαρά.






ΑΠΟΜΕΙΝΑΡΙΑ ΕΝΟΣ ΠΟΛΕΜΟΥ: Κατά τον B' Παγκόσμιο Πόλεμο στις στοές κατέφυγαν αξιωματούχοι της κυβέρνησης του Βισί και της Βέρμαχτ, που κατασκεύασαν αντιαεροπορικά καταφύγια μέσα στον λαβύρινθο, κάτω από το έκτο διαμέρισμα.
Η ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ




ΚΑΤΑΒΑΣΙΣ: Από πάμπολλα σημεία του Παρισιού (ακόμα κι από τα νεκροταφεία -μεγάλη φωτό) οι cataphiles καταδύονται στις κατακόμβες, ειδικά μετά από τη γύρα τους στα μπαρ.

ΑΥΤΟ ΤΟ ΜΠΑΡ ΕΧΕΙ ΩΡΑΙΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ: Άλλοι κατεβαίνουν στις κατακόμβες ψάχνοντας κάτι μυστηριώδες ή υπερφυσικό. Οι πιο πολλοί όμως θέλουν να πιούν και να καλαμπουρίσουν με τους φίλους τους σε ένα κλίμα παράξενης ελευθερίας.



ΕΞΩ ΟΙ ΜΠΑΤΣΟΙ: Ειδική αστυνομία -που πήρε γρήγορα το παρατσούκλι «cataflic», δηλαδή «μπάτσοι των κατακομβών»- εκπαιδεύτηκε στη γεωγραφία του δικτύου και κυνηγάει όσους κατεβαίνουν στις σφραγισμένες στοές. Αυτό όμως εντείνει τη μυθολογία τους. Οι κατακόμβες έχουν γίνει αυτό που ο αναρχικός-θεωρητικός Χακίμ Μπέι αποκαλεί «Προσωρινή Αυτόνομη Ζώνη».Κάποιοι από τους κατακομβόφιλους κατέβαιναν για να κάνουν πάρτι. Άλλοι, ωστόσο, γοητεύονταν από τις διαστρωματωμένες ιστορίες του χώρου.Ένα ανεπίσημο «πανεπιστήμιο» των κατακομβών ιδρύθηκε, αφιερωμένο στην αποκατάσταση, διατήρηση και χαρτογράφηση του δικτύου, και στην επίσημη αρχειοθέτηση των ιστοριών του.



Η ΑΙΘΟΥΣΑ ΔΙΧΩΣ ΟΝΟΜΑ: Στο βιβλίο του ο ΜacFarlane περιγράφει πώς τον οδήγησαν στο πιο απόκρυφο σημείο του υπόγειου Παρισιού, που απαγορεύεται να κατονομάσει. Είναι μια αίθουσα με θίνες από λιθόσκονη. Αλλά στην εποχή μας δεν υπάρχουν μυστικά. Αν ψάξεις λίγο, στο ίντερνετ θα βρεις φωτογραφίες του αδύτου των cataphiles.




Μεταξύ των πλέον, σημαντικών εμβλημάτων στις σύγχρονες κατακόμβες είναι ένα γλυπτό γνωστό ως Le Passe-Muraille (Ο τοιχοδιαπεραστής), από το ομώνυμο διήγημα του Μαρσέλ Εμέ, για έναν άνθρωπο που ανακαλύπτει ότι μπορεί να περνά μέσ' από στέρεες επιφάνειες - μόνο και μόνο για να παγιδευτεί όταν οι δυνάμεις του τον εγκαταλείπουν πάνω που βγαίνει μέσ' από έναν τοίχο. Το γλυπτό δείχνει τον άνθρωπο σε τούτη τη στιγμή ταυτόχρονης απελευθέρωσης και παγίδευσης - με το πρόσωπο, τον κορμό και το ένα πόδι να έχουν βγει από την τοιχοδομή, και με την πλάτη και τα χέρια του εντοιχισμένα ακόμη. Είναι παγιδευμένος ανάμεσα σε δύο κόσμους, μην ξέροντας αν θα συνεχίσει στον αέρα ή θα υποχωρήσει μες στην πέτρα.
_______
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ROBERT MACFARLANE, «ΥΠΟΓΑΙΑ, ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΑ ΒΑΘΗ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ» ΠΟΥ ΜΟΛΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, ΣΕ ΜΤΦΡ. ΜΙΧΑΛΗ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΥ.