#1. Δεν νομίζω ότι εμείς, οι "δυτικοί", μπορούμε να κρίνουμε ζητήματα καταπίεσης τόσο συμβολικά όσο αυτό της μαντήλας. Αυτό γιατί δεν έχει περάσει ο απαραίτητος ιστορικός χρόνος, και εδώ μιλάμε για ένα κοινωνικό-πολιτισμικό-πολιτικό-οικονομικό ζήτημα. (Οικονομικό και πολιτικό αν αναλογιστούμε ότι σε χώρες όπως το Αφγανιστάν, που την δεκαετία του '70 οι γυναίκες ήταν πολύ πιο "σύγχρονες" από τις Ελληνίδες, τώρα βλέπουμε όχι μόνο μαντήλες αλλά και μπούργκα). Πραγματικά διερωτώμαι, μήπως σε χώρες που υπάρχει παράδοση σε ενιαίο ντύσιμο τόσο στους άντρες όσο και στις γυναίκες (πχ Αραβικές χώρες) υπάρχει η απορία πόσο αγχωτικό και καταπιεστικό πρέπει να είναι για κάποιον, άντρα ή γυναίκα, να πρέπει να έχει ρούχα για όλες τις περιστάσεις και κάθε φορά να πρέπει να ντύνεται αναλόγως (πρωινό-βραδινό ντύσιμο, ντύσιμο για δουλειά, ντύσιμο για έξοδο με συναδέλφους, ντύσιμο για ραντεβού, ντύσιμο για βόλτα νέας μαμάς με το παιδάκι της κλπ). Όταν μιλάμε για διαφορά κουλτούρας, δεν μπορούμε να κρίνουμε όντας απέναντι. Ούτε αποτελούν κοινωνικά παραδείγματα επαρκή για γενίκευση οι περιπτώσεις των φίλων μας, και εδώ συμφωνώ με την Λένα. Παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια μια παγκόσμια εσωστρεφεια. Σε χώρες όπως Αφγανιστάν και Συρία, που μαστίζονται από πολέμους, η εσωστρέφεια πήγε προς την κουλτούρα τους. Μήπως όμως και οι ιδιαίτερα αυστηροί αντιτρομοκρατικοί νόμοι δεν είναι εσωστρεφείς, δεν μας αφήνουν την ελευθερία ούτε ένα σχολικό ψαλιδάκι για γκοφρέ να μην μπορούμε να μεταφέρουμε με αεροπλάνο; -πραγματικό συμβάν. Ζητήματα ελευθερίας, όπως η μαντήλα, όπως το κουστούμι στο γραφείο -θυμηθείτε τον πανικό της γραβάτας με τον Βαρουφάκη- θα αποτιμηθούν αρκετά χρόνια αργότερα, γιατί μιλάμε για ιστορικά γεγονότα που καταδεικνύουν ολόκληρες πολιτισμικές πορείες.
