Πρόσφατα σε μια επίσκεψή μου πήγα από περιέργεια και στο τμήμα των "μωρών", όπως λέει ο αρθρογράφος, των νεκροταφείων στη Θέρμη στη Θεσσαλονίκη. Ακριβώς η ίδια εικόνα με αυτήν που περιγράφει. Μικρά μνήματα, σπασμένα παιχνίδια, "αγόρι", "κορίτσι", κορδελίτσες και εγκατάλειψη... αλλά τι διαφορετικό περίμενα; Είναι ανθρώπινες αντιδράσεις, κατανοητές. Όμως το χειρότερο ήταν στο χώρο των "χωνευτηρίων". Ένα τσιμεντένιο πλάτωμα, με σιδερένιες καταπακτές. Βιομηχανικό σκηνικό, σεληνιακό τοπίο. Και η ταμπέλα "Απαγορεύονται τα κεριά και οι φωτογραφίες στο χώρο του χωνευτηρίου". Αν είναι δυνατόν. Ο κόσμος όμως τους είχε γραμμένους -και καλά έκανε. Επάνω ή στο πλάι κάθε καταπακτής υπήρχε πλήθος ετερόκλητων κορνίζων με φωτογραφίες ανθρώπων, κεριά, λουλούδια... Κι αυτά τα καπάκια. Σαν υπόνομοι, χωρίς καν κλειδαριές στα χερούλια τους, έτοιμα θαρρείς "για χρήση α να πάσα στιγμή", αν ήθελα μπορούσα να δοκιμάσω να τα ανασηκώσω. Τι θα αντίκριζα; Δεν ξέρω. Σεβασμός; Τι λέξη είναι αυτή; Σίγουρα, δεν υπάρχουν λεφτά και οι τάφοι χρειάζονται, ο χώρος είναι περιορισμένος... μα είμαστε σοβαροί; Μια βόλτα θα σας πείσει. Εγώ πάντως στεναχωρέθηκα για όλους αυτούς τους χωρίς όνομα ανθρώπους μέσα στις καταπακτές. Μου φάνηκε απίστευτη αυτή η αντιμετώπιση, ίσως όχι τόσο του σώματος, μα της ιστορίας τους, του ονόματός τους, των ανθρώπων που κάποτε υπήρξαν. Τάξεις, τάξεις παντού. Αισθάνθηκα ευγνωμοσύνη για τη γιαγιά μου που αγόρασε τον οικογενειακό τάφο. Θυμόμουν όταν ήμουν μικρή που πηγαίναμε να "επισκεφτούμε" τον παππού όταν ακόμα ήταν στον 3ετούς και με φρίκαρε η ιδέα της επικείμενης εκταφής του. Σκεφτόμουν τι θα έκανα στο μέλλον με τους γονείς μου μια και είμαι μοναχοπαίδι. Από τη μια έλεγα ποιόν να βρω να στείλω αντί για μένα, από την άλλη δεν θα ήθελα να τους αφήσω σε κάποιον ξένο αυτή τη στιγμή... να'ναι καλά η γιαγιά λοιπόν, που δε χρειάστηκε. Αν και ο τάφος ξαναχρησιμοποιήθηκε πολύ πριν από την ώρα του. Α ρε μαμά. Από τη μια δε θέλω να σκέφτομαι ότι δεν είσαι πια εδώ, από την άλλη συλλογίζομαι κι αυτές τις καταπακτές κι ότι υπάρχουν και χειρότερα. Είναι ανάγκη; Δε φτάνει ο πόνος σου, να έχεις και την αγωνία των χρημάτων ή την εναλλακτική της ομαδικής λησμονιάς. Χίλιες φορές η αποτέφρωση.
