ΓΡΑΜΜΕΝΗ ΜΕΤΑ ΤΗ ΛΗΞΗ λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και με έντονες τις εικόνες του Εμφυλίου, η «Κίχλη», η πιο σημαντική ίσως συλλογή του νομπελίστα ποιητή, είναι ένα ταξίδι στη σεφερική Νέκυια, γεμάτη από ιδέες, στοιχειωμένες μορφές, ιστορικά σύμβολα. Ο Γιώργος Σεφέρης ολοκληρώνει τη συλλογή τον Οκτώβρη του ’46 στο περίφημο Κόκκινο Σπίτι στον Πόρο, εμπνευσμένος από ένα ναυάγιο με το ίδιο όνομα, που φέρνει στον νου συμβολικές αναφορές από την «Οδύσσεια» και τα αιώνια θέματά της, τον πόνο, τον νόστο, τον ηρωισμό και τον έρωτα. Έντονη είναι η αντίθεση ανάμεσα στην ηρεμία του νησιωτικού τοπίου, όπου βρίσκεται ο ποιητής, την ατομική του συνείδηση και τη συλλογικότητα της κοινής μοίρας ‒ή μήπως κατάρας;‒ του στοιχειωμένου από τον πόλεμο τόπου. Η «Κίχλη» εκτείνεται σε τρία μέρη («Α’ Το σπίτι κοντά στη θάλασσα», «Β’ Ο ηδονικός Ελπήνωρ / Το ραδιόφωνο», «Γ’ Το ναυάγιο της “Κίχλης” / Το Φως») και αποκαλύπτει σε όλη τους τη διάσταση τις μυθικές μορφές που πρωταγωνιστούν στη σεφερική ποίηση, π.χ. τον ανήμπορο ηδονικό Ελπήνορα και την αισθησιακή Κίρκη. Ο πόλεμος που επικρατεί συντριπτικά είναι η βασική κινητήριος δύναμη του ταξιδιού που οφείλει να κάνει ο άνθρωπος προς τα βάθη της συνείδησής του, αντικρίζοντας ταυτόχρονα τα σκοτάδια και το φως. Σε αυτήν τη σύνθεση του φωτός με το σκοτάδι καταλήγει αυτό το ερμητικό σαν χρησμός ποίημα που μιλάει για τις «χώρες του ήλιου που δεν μπορείτε ν’ αντικρίσετε τον ήλιο – χώρες του ανθρώπου που δεν μπορείτε ν’ αντικρίσετε τον άνθρωπο». Εκδόθηκε έναν χρόνο αργότερα, στους πιο ζοφερούς καιρούς για την Ελλάδα, το 1947.

— Τίνα Μανδηλαρά

 

Ο Γιώργος Σεφέρης, ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ και ένας ποιητής που παραμένει σημαντικός για όλο τον πολιτισμένο κόσμο και σε όσες γλώσσες μεταφράστηκε, πέθανε στις 20 Σεπτεμβρίου 1971, οπότε φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την απώλειά του.

 

Με αφορμή αυτήν τη σημαντική επέτειο το Μουσείο Μπενάκη προγραμμάτισε μια σειρά από εκδηλώσεις που σύντομα θα ανακοινωθούν οριστικά και πλαισιώνουν το κεντρικό σχετικό πολιτιστικό γεγονός που είναι η έκθεση έργων ζωγραφικής της Λήδας Κοντογιαννοπούλου με τίτλο «Το σπίτι της μνήμης» στην Πινακοθήκη Γκίκα.

 

Μεταξύ αυτών, η LiFO έχει τη χαρά να παρουσιάσει κατ’ αποκλειστικότητα μια σειρά από podcasts τα οποία ετοίμασε με μεγάλη επιμέλεια το Μουσείο Μπενάκη και είναι εξαιρετικής ποιότητας ηχογραφήσεις προσωπικοτήτων που απαγγέλλουν Σεφέρη.

 

Πρόκειται για τον επιστημονικό διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη κ. Γιώργο Μαγγίνη, τους διακεκριμένους στην τέχνη της ποίησης Μιχάλη Γκανά, Τζένη Μαστοράκη, Νίκο A. Παναγιωτόπουλο και Ερρίκο Σοφρά, τη Ζυράννα Ζατέλη, που απαγγέλλει εξαιρετικά τα κυπριακά ποιήματα του Σεφέρη, καθώς επίσης και για απαγγελίες από τους Διονύση Καψάλη, Τζούλια Τσιακίρη, Σταύρο Ζουμπουλάκη, Άννα Κοκκίνου, Αλέκο Λεβίδη, Παύλο Καλλιγά, τους πανεπιστημιακούς Ιωάννη Κωνσταντάκο, Χρήστο Παπάζογλου, Μιχάλη Κοπιδάκη και τον ομότιμο καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή Αθηνών κ. Νίκο Αλιβιζάτο – που όλοι τους, με διάφορους τρόπους, συνδέονται με το σεφερικό περιβάλλον και, φυσικά, με το έργο του ποιητή.

 

Στο σημερινό podcast η Τζένη Μαστοράκη διαβάζει την «Κίχλη» του Γιώργου Σεφέρη.

 

Συντελεστές: 

Ηχοληψία: Λέανδρος Ντούνης

Μιξάζ: Κώστας Βαρυμποπιώτης

Οι αναγνώσεις των ποιημάτων του Γιώργου Σεφέρη γίνονται με την άδεια της κυρίας Άννας Λόντου και των Εκδόσεων Ίκαρος τους οποίους ευχαριστούμε θερμά.